Zmiany demograficzne oraz dłuższa ekspozycja populacji na czynniki kancerogenne stała się główną przyczyną wzrostu zachorowań i zgonów na choroby nowotworowe. Uważa się, iż za występowanie około 80% nowotworów odpowiedzialne są czynniki środowiskowe, do których zaliczamy również styl życia. Sposób odżywiania jest jednym z najważniejszych elementów definiujących nasze codzienne zwyczaje. Ze względu na fakt, że spożywanie pokarmów jest nieodłącznym elementem naszego funkcjonowania składniki żywności odgrywają bardzo istotną rolę zarówno w rozwoju, jak i profilaktyce chorób nowotworowych. Powtarzane przez całe życie błędy żywieniowe sprawiają, iż nasz organizm jest stale narażony na określone czynniki kancerogenne. Wiele elementów sprzyjających powstawaniu nowotworów jesteśmy w stanie wyeliminować całkowicie lub ograniczyć do minimum.
Niekorzystne dla zdrowia składniki żywności dostarczone do organizmu człowieka mogą zostać zneutralizowane bądź zainicjować procesy kancerogenezy. Oprócz bodźców sprzyjających rozwojowi nowotworów, do których zaliczamy m.in. nieprawidłową obróbkę termiczną żywności, nadmierne spożycie soli czy stosowanie używek, istnieje wiele bioaktywnych związków, które mogą skutecznie zapobiegać procesowi kancerogenezy. Bogactwem takich substancji charakteryzują się produkty pochodzenia roślinnego, w których odnaleźć możemy witaminy, składniki mineralne, błonnik pokarmowy czy flawonoidy.
Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju choroby nowotworowej:
Nadmierna masa ciała! Spożywanie nadmiernych ilości pożywienia sprzyja pojawieniu się stresu oksydacyjnego czego skutkiem mogą być uszkodzenia materiału genetycznego komórek organizmu, które w późniejszym okresie mogą przerodzić się w zmiany nowotworowe
Wysokie spożycie czerwonego i przetworzonego mięsa oraz tłuszczów pochodzenia zwierzęcego!
Nadmierne spożycie soli! Obecność w diecie znacznych ilości soli, produktów konserwowanych i peklowanych przyczynia się do zwiększenia ryzyka zachorowania m.in. na raka żołądka
Dieta uboga w błonnik pokarmowy! Niedobór włókna pokarmowego w diecie utrudnia pasaż jelitowy i powoduje zmniejszenie objętości stolca, substancje kancerogenne obecne w kale ulegają większej koncentracji, a ich kontakt z błoną śluzową jelita grubego jest wydłużony w wyniku czego zwiększa się ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego
Wysokie spożycie węglowodanów prostych! Nadmiar węglowodanów prostych w codziennej diecie prowadzi do zachwiania prawidłowej mikroflory jelitowej, deficytu witamin z grupy B, zmniejszenia zdolności komórek do regeneracji, negatywny wpływ na organizm maja również produkty o wysokim indeksie glikemicznym
Mikotoksyny – substancje wytwarzane przez grzyby, należą do nich m.in. aflatoksyny, które możemy znaleźć w kawie, mleku krowim, produktach zbożowych, narażenie komórek organizmu na te substancje sprzyja rozwojowi raka żołądka, wątroby i nerek, główną przyczyną pojawienia się mikotoksyn jest nieprawidłowe przechowywanie żywności!
Azotany – związki stosowane w przemyśle spożywczym jako substancja konserwująca w trakcie transportu i przechowywania, występują również w glebie oraz wodzie, w związku z czym mogą znajdować się w owocach, warzywach i wodzie pitnej, w przewodzie pokarmowym na drodze licznych przemian z azotynów powstają rakotwórcze nitrozaminy, procesom tym sprzyja nadmiar soli kuchennej oraz niedobór witaminy C
Akrylamid – związek chemiczny powstający podczas obróbki termicznej produktów zawierających skrobię, występuje między innymi we frytkach oraz chipsach
Technologia przyrządzania potraw - poddawanie żywności działaniu wysokiej temperatury podczas smażenia, pieczenia czy grillowania na otwartym ogniu skutkuje powstawaniem znacznych ilości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz heterocyklicznych amin aromatycznych (HAA), wśród których najgroźniejszym związkiem jest benzopiren i benzoantracen, znaczne ilości tych szkodliwych substancji można znaleźć w grillowanym na węglu drzewnym mięsie oraz produktach wędzonych w sposób tradycyjny
Nadużywanie alkoholu i palenie tytoniu – stosowanie używek bezapelacyjnie sprzyja powstawaniu zmian nowotworowych, alkohol podnosi ryzyko zachorowania na nowotwór jamy ustnej, gardła, krtani, przełyku, wątroby oraz jelita grubego, jego niekorzystny wpływ jest potęgowany poprzez jednoczesne palenie tytoniu
Czynniki zmniejszające ryzyko rozwoju choroby nowotworowej:
Odpowiednia podaż błonnika pokarmowego!
Dzięki możliwości wiązania wody błonnik pokarmowy wykazuje zdolność do zwiększania objętości i masy stolca, a przy udziale frakcji nierozpuszczalnej przyspiesza pasaż jelitowy, skutkiem tego jest skrócenie czasu styczności przypuszczalnych kancerogenów ze śluzówką jelita grubego
Część składowych włókna pokarmowego wykazuje cechy odtruwające poprzez wiązanie kancerogennych toksyn czy kwasów żółciowych
Błonnik pokarmowy nasila wzrost pożytecznej mikroflory zajmującej miejsce bakterii gnilnych w jelicie grubym oraz obniża pH treści pokarmowej znajdującej się w dolnym odcinku przewodu pokarmowego
Spożywanie surowych owoców i warzyw, które są świetnym źródłem błonnika pokarmowego oraz witamin, składników mineralnych i fitozwiązków m.in. flawonoidów, polifenoli, fitosteroli, karotenoidów, indoli, kwasów organicznych wykazujących silne właściwości przeciwnowotworowe!
Czosnek jest bogatym źródłem allicyny, która posiada zdolność do hamowania wzrostu komórek nowotworowych
Cebula oraz jabłka są jednym z najlepszych źródeł flawonoidu - kwercetyny, która m.in. ogranicza działanie czynników kancerogennych, ponadto w jabłkach znajdują się kwasy organiczne takie jak kwas chlorogenowy oraz kafeinowy
Owoce cytrusowe odznaczają się wysoką zawartością karotenoidów, flawonoidów, terpenów, limonidów, kumaryn
Warzywa kapustne takie jak brokuły, kapusta, kalafior, brukselka, kalarepa stanowią bogactwo indoli, glukozynolanów, izotiocyjanianów oraz chlorofilu
Pomidory, przetwory pomidorowe oraz różowy grejpfrut, guawa, papaja, arbuz, brzoskwinia są bogatym źródłem likopenu
Soja, jej przetwory oraz inne warzywa strączkowe dostarczają do organizmu izoflawony wykazujące działanie antyestrogenowe oraz antyoksydacyjne
Żółte, pomarańczowe, czerwone oraz zielone warzywa i owoce stanowią bogactwo β-karotenu oraz innych przedstawicieli karotenoidów o silnych właściwościach antyoksydacyjnych
Winogrona, żurawina, czarna jagoda, morwa, borówka amerykańska, czarna porzeczka, truskawka, malina, rabarbar zawierają resweratrol, który odznacza się wysoką aktywnością przeciwzapalną i antyoksydacyjną oraz antocyjany należące do flawonoidów
Prawidłowy poziom witaminy D!
Witamina D wykazuje działanie plejotropowe, jej stężenie w surowicy ma istotny wpływ na zapadalność na takie nowotwory jak rak jelita grubego, sutka, jajnika czy prostaty
Odpowiednia podaż witaminy C!
Jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów, posiada zdolność hamowania aktywności związków potencjalnie rakotwórczych oraz promotorowych
Wzmacnia funkcje układu odpornościowego, nie dopuszcza do syntezy materiału genetycznego oraz białek w strukturach zmienionych nowotworowo
Stymuluje powstawanie kolagenu, dzięki czemu zwiększa się stabilność tkanki łącznej otaczającej komórki patologiczne, co stanowi barierę przed ich rozprzestrzenianiem
Odpowiednia podaż witaminy E!
Wiąże się z lipidami występującymi w błonach komórkowych, dzięki czemu przeciwdziała ich utlenianiu
Zapobiega uszkodzeniom materiału genetycznego spowodowanym działaniem wolnych rodników tlenowych
Wykazuje aktywność przeciwzapalną
Odpowiednia podaż wapnia!
Wykazuje zdolność do hamowania rozrostu komórek nowotworowych
Stymuluje zaprogramowaną śmierć komórek nowotworowych
Wykazuje działanie przeciwmutagenne
Właściwa podaż selenu!
Wykazuje właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne
Wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn
Zielona herbata!
Zielona herbata stanowi bogactwo związków flawonoidowych z grupy katechin, które uważane są za jedne z najważniejszych substancji antynowotworowych
Probiotyki i prebiotyki!
Szczepu bakterii probiotycznych odbudowują prawidłową florę bakteryjną przewodu pokarmowego, eliminują mikroorganizmy patogenne oraz układ odpornościowy, mają zdolność wiązania substancji mutagennych oraz kancerogennych obecnych jelitach
Prebiotyki stanowią pożywkę dla bakterii jelitowych co stymuluje ich prawidłowy wzrost oraz aktywność
SUPERFOODS!
Owoce takie jak Graviola, Jagody Acai, Jagody Maqui berry, Owoce Noni odznaczają się bardzo wysoką aktywnością antyoksydacyjną, wzmacniają układ odpornościowy, stanowią bogactwo cennych witamin, składników mineralnych oraz fitozwiązków
Młody jęczmień, chlorella mają zdolność do oczyszczania organizmu z toksyn oraz zbędnych produktów przemiany materii
Zioła i przyprawy!
Kurkumina będąca składnikiem przyprawy curry wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, a co za tym idzie przeciwnowotworowe
Kapsaicyna odpowiedzialna za ostry smak papryki chilli wspomaga odporność organizmu, pobudza komórki zmienione nowotworowo do naturalnego procesu samozniszczenia
Vilcacora, czyli koci pazur wspomaga pracę układu odpornościowego, działa przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie oraz antymutagennie
Wszelkiego rodzaju przyprawy takie jak oregano, bazylia, mięta, rozmaryn, tymianek, majeranek, papryka, pierz czarny, czarnuszka, imbir, kardamon, kolendra i wiele innych odznaczają się wysoką zawartością antyoksydantów i fitozwiązków wykazujących pozytywny wpływ na funkcjonowanie organizmu
AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA! Odpowiedni poziom aktywności fizycznej pozwala na utrzymanie prawidłowej masy ciała oraz dobrego samopoczucia
Jadłospis o wartości energetycznej 2000 kcal
Śniadanie: Owsianka na mleku z bananem, suszoną żurawiną i kakao
Płatki owsiane ugotować na mleku, dodać pokrojonego w cząstki banana i suszoną żurawinę, posypać kakao, całość dokładnie wymieszać
Drugie śniadanie: Surówka z tartej marchewki i jabłka z natką pietruszki i olejem z zarodków pszennych
Marchewkę oraz jabłko obrać ze skórki i zetrzeć na tarce na grubych oczkach, dodać posiekaną natkę pietruszki, polać olejem z zarodków pszennych, całość dokładnie wymieszać
Obiad: Dorsz pieczony w folii z sokiem z cytryny i ziołami, kasza gryczana, fasolka szparagowa i kalafior polane oliwą z oliwek z otrębami żytnimi
Dorsza natrzeć sokiem z cytryny oraz ziołami, zawinąć w folię aluminiową i upiec w piekarniku, kaszę ugotować zgodnie z instrukcją na opakowaniu, fasolkę szparagową oraz kalafiora ugotować w lekko osolonej wodzie, oliwę z oliwek wymieszać z otrębami żytnimi, polać nią ugotowane warzywa
Podwieczorek: Koktajl na bazie jogurtu naturalnego z truskawkami i kiwi, kawałki kalarepy
Jogurt naturalny zblendować z pokrojonymi truskawkami i kiwi, kalarepę obrać, pokroić w mniejsze kawałki
Kolacja: Grzanki z mozzarellą, pomidorem, czosnkiem i ziołami, polane oliwą z oliwek
Chleb żytni razowy natrzeć wyciśniętym czosnkiem wymieszanym z oliwą z oliwek, ułożyć plastry mozzarelli oraz pokrojone pomidory, posypać ziołami prowansalskimi, zapiekać do momentu roztopienia się sera