Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) należy do grupy tzw. nieswoistych chorób zapalnych jelit. Jest schorzeniem przewlekłym objawiającym się rozlanym stanem zapalnym błony śluzowej odbytnicy lub odbytnicy i okrężnicy. W części przypadków może prowadzić do powstania owrzodzeń. Przyczyna tej choroby nie jest znana. Najczęściej przebiega w postaci ostrych rzutów trwających od kilku tygodni do kilku miesięcy, które przerywane są długotrwałymi okresami remisji. Do rozpoznania choroby dochodzi najczęściej wśród osób pomiędzy 20 a 40 rokiem życia. Istotnym elementem leczenia WZJG, oprócz środków farmakologicznych, jest również terapia żywieniowa. Osoby cierpiące na nieswoiste zapalenia jelit są szczególnie narażone na niedożywienie, które może być wynikiem:

• Niedostatecznej podaży składników odżywczych
• Zaburzeń wchłaniania
• Zwiększonej utraty składników odżywczych ze stolcem
• Zwiększonego zapotrzebowania organizmu na energię w chorobach przewlekłych
• Interakcji leków ze składnikami odżywczymi 

Postępowanie dietetyczne wśród chorych na wrzodziejące zapalenie jelita grubego powinno być dostosowane do okresu choroby.

• W lekkim rzucie choroby zaleca się spożywanie 5-6 razy dziennie mniejszych objętościowo posiłków, przy czym należy pamiętać o zwiększeniu podaży pełnowartościowego białka zwierzęcego, którego najlepszym źródłem jest mięso, ryby, produkty mleczne
• W okresach zaostrzenia choroby konieczne jest odciążenie jelita poprzez:

• Zastosowanie diety ubogoresztkowej (niskobłonnikowej) i lekkostrawnej, co wymaga m.in. zastąpienia świeżych warzyw oraz owoców gotowanymi lub rozdrobnionymi, unikania produktów pełnoziarnistych, wzdymających, ciężkostrawnych, ostrych przypraw, kawy, mocnej herbaty, alkoholu, produktów tłustych i smażonych
• Eliminację z diety laktozy (mleko), która nasila fermentację w jelitach, jeżeli nie występują żadne nasilone dolegliwości w jadłospisie mogą znaleźć się fermentowane produkty mleczne takie jak jogurty naturalne, kefiry, maślanki, serki homogenizowane
• Unikanie substancji wzmagających kurczliwość jelit, takich jak kawa, mocna herbata
• Unikanie substancji obfitujących w cukry nasilające fermentację jelitową i powodujących nadmierne rozdęcie jelit, takich jak soki owocowe, miód, produkty z dodatkiem sorbitolu 
• Należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu, który traci znaczne ilości płynów i elektrolitów poprzez nasilone biegunki

• W okresie remisji dieta powinna być wysokoenergetyczna, wysokobiałkowa, lekkostrawna, z ograniczeniem tłuszczów, cukrów rafinowanych oraz produktów źle tolerowanych przez chorego
• Wprowadzanie do jadłospisu chorego nowych produktów po ostrym rzucie WZJG powinno odbywać się stopniowo, chory powinien obserwować reakcję swojego organizmu na przyjmowane pokarmy i eliminować te, które powodują dolegliwości 

Najczęstsze niedobory żywieniowe rozwijające się w przebiegu WZJG:

• W wyniku owrzodzeń jelita grubego dochodzi do nasilonych krwawień, a co za tym idzie zwiększonej utraty żelaza, co może skutkować pojawieniem się anemii

• Do najlepszych źródeł żelaza należą: czerwone mięso, podroby, jaja, sardynki, ciemnozielone warzywa,
• Wchłanianie żelaza ułatwia witamina C!

• Przewlekłe stosowanie sulfasalazyny w okresie remisji choroby skutkuje zmniejszonym wchłanianiem kwasu foliowego, co może prowadzić do rozwoju niedokrwistości megaloblastycznej

• Dobrym źródłem kwasu foliowego są: wątróbka, drożdże, jaja, kiełki pszenicy, zielone warzywa liściaste, nasiona roślin strączkowych,

• Unikanie przez chorych produktów mlecznych oraz przewlekłe stosowanie sterydów skutkuje niedoborami wapnia w organizmie, czego wynikiem może być osteopenia oraz osteoporoza

• Bogate w wapń są mleko i jego przetwory, sardynki, szproty, jaja, produkty pełnoziarniste, nasiona roślin strączkowych, natka pietruszki, jarmuż, figi suszone 

• W wyniku zmniejszonego apetytu, a co za tym idzie obniżonej podaży pokarmów wraz z dietą oraz zaburzeń trawienia, wchłaniania i nasilonych biegunek dochodzi do niedoborów węglowodanów, białek, tłuszczów, magnezu oraz cynku

• Niedobory magnezu można uzupełnić wprowadzając do codziennej diety zielone warzywa liściaste, kiełki zbóż, kaszę gryczaną, nasiona roślin strączkowych, banany, migdały,
• Cynk znajduje się w takich produktach jak: owoce morza, podroby, migdały, pestki dyni, nasiona roślin strączkowych

• Nasilony stres oksydacyjny związany z przewlekłym stanem zapalnym skutkuje niedoborami witamin antyoksydacyjnych, takich jak witamina A, C czy E

• Owoce i warzywa zarówno świeże, jak i w postaci gotowanej i przecieranej stanowią bogactwo witamin antyoksydacyjnych!
• Witamina E dostępna jest przede wszystkim w olejach roślinnych, awokado, pestkach słonecznika, dyni, nasionach sezamu, kiełkach zbóż

• W wyniku zaburzonego wchłaniania tłuszczów i nasilonych biegunek u chorych często rozwijają się duże niedobory witaminy D

• Suplementacja witaminy D₃ jest zalecana wszystkim grupom ludności w okresie od października do kwietnia w ilości 800-2000 j.m./d, w przypadku niedoborów suplementację można prowadzić przez cały rok 

W przypadku zaostrzenia choroby, gdy chory nie jest w stanie przyjmować odpowiedniej ilości pokarmów, należy rozważyć suplementację pojedynczymi składnikami odżywczymi lub prepatami złożonymi!  

Składniki wspomagające utrzymanie stanu remisji WZJG:

• Prebiotyki – substancje nieulegające trawieniu w jelicie cienkim, takie jak: błonnik, inulina, fruktooligosacharydy, polisacharydy, podlegają fermentacji bakteryjnej w jelicie grubym, regulują równowagę flory bakteryjnej sprzyjając rozwojowi prawidłowych szczepów bakterii i hamując wzrost chorobotwórczych bakterii i grzybów, co jest szczególnie ważne wśród osób cierpiących na WZJG
• Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe – są wytwarzane w procesie fermentacji przy udziale bakterii beztlenowych lub niestrawionych węglowodanów i błonnika, wykazują właściwości przeciwzapalne, przyspieszają gojenie się ran
• Wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 – wykazują silne właściwości przeciwzapalne
• Glutamina – jest aminokwasem, który warunkuje szczelność bariery jelitowej, która jest zaburzona w wyniku toczących się procesów zapalnych

Śniadanie: Bułka pszenna z twarogiem, szynką drobiową, pomidorem i koperkiem

• 1 sztuka (60g) Bułka pszenna
• 1 łyżeczka (5g) Masło
• 2 plastry (60g) Ser twarogowy półtłusty
• 2 plastry (40g) Szynka z piersi kurczaka
• 1 łyżeczka (2g) Koper ogrodowy
• 1/2 sztuki (85g) Pomidor bez skórki i pestek

Drugie śniadanie: Koktajl z jogurtu naturalnego i banana

• 3/4 szklanki (200g) Jogurt naturalny, 2% tłuszczu
• 1 sztuka (120g) Banan
• 2 sztuki (20g) Wafle ryżowe

Obiad: Dorsz duszony w jarzynach (pietruszka, seler, marchew) z białym ryżem

• 1 woreczek (100g) Ryż biały
• 1 filet (200g) Dorsz w jarzynach

Podwieczorek: Kasza manna na wodzie z pieczonym jabłkiem

• 6 łyżek (60g) Kasza manna
• 1 sztuka (150g) Jabłko
• 3 sztuki (30g) Herbatniki

Kolacja: Jajko na miękko, puree z dyni i marchewki z masłem

• 1 sztuka (60g) Jajko
• 2 kromki (80g) Chleb pszenny
• 1 łyżeczka (5g) Masło
• 1 szklanka startek (200g) Dynia
• 1 sztuka (45g) Marchew