Wapń

Informacje podstawowe

Wapń stanowi podstawowy składnik budulcowy układu kostnego człowieka. Około 99 % tego pierwiastka skoncentrowanych jest w elementach strukturalnych kości, zębów oraz paznokci. Występuje głównie w postaci fosforanów i węglanów wapnia. Pozostała część wapnia znajduje się w komórkach i płynach ustrojowych w postaci zjonizowanej. Wchłanianie wapnia odbywa się przede wszystkim w jelicie cienkim. 

Rola w organizmie

• Utrzymanie prawidłowej struktury układu kostnego organizmu
• Zapewnienie odpowiedniej twardości zębów
• Udział w zachowaniu właściwej przepuszczalności błon komórkowych
• Udział w utrzymaniu pobudliwości tkanek
• Udział w prawidłowym przewodnictwie tkanki nerwowej
• Udział w prawidłowej kurczliwości tkanki mięśniowej
• Wpływ na czynność mięśnia sercowego
• Udział w utrzymywaniu równowagi kwasowo – zasadowej
• Udział w aktywacji oraz inaktywacji licznych enzymów m.in.: enzymy katalizujące krzepnięcie krwi  

Nadmiar

Nadmiar wapnia może prowadzić do:

• Chorób nerek m.in.: kamicy nerkowej, niewydolności nerek
• Zaburzeń pracy serca
• Zaburzeń oddychania
• Zaparć
• Zaburzeń wchłaniania innych składników m.in.: żelaza magnezu i cynku

Hiperkalcemia jest zjawiskiem rzadkim. Jego nadmiar w organizmie może być wynikiem:

• Przedawkowania witaminy D u małych dzieci
• Pobierania przez dorosłych preparatów farmaceutycznych zawierających powyżej 3-4 g/d

Niedobór

Niedobór wapnia może prowadzić do:

• Krzywicy u dzieci
• Osteomalacji oraz zwiększonego ryzyka osteoporozy u dorosłych
• Tężyczki – wzmożonej pobudliwości nerwowo – mięśniowej
•  Uszkodzenia zębów
• Zaburzeń pracy serca
• Zaburzeń neurologicznych

Niedobory wapnia pojawiają się często u osób starszych, ze względu na ograniczone spożycie oraz zaburzenia wchłaniania. 

Informacje dodatkowe

Źródła wapnia:

• Mleko i jego przetwory
• Sardynki
• Szproty
• Jaja
• Produkty pełnoziarniste
• Suche nasiona roślin strączkowych
• Warzywa liściaste
• Orzechy
• Kakao
• Figi suszone

Zalecenia

Zapotrzebowanie na wapń na poziomie zalecanego poziomu spożycia dla różnych grup ludności:

Zwróć uwagę

• Wchłanianie wapnia z produktów roślinnych jest znacznie gorsze ze względu na obecność w nich znacznych ilości błonnika pokarmowego, kwasu szczawiowego oraz związków fitynowych. Niekorzystny wpływ mają również związki glinu, stront, dieta obfitująca w tłuszcz oraz obniżona kwasowość żołądka
• Do prawidłowego przyswajania wapnia niezbędna jest odpowiednia ilość fosforu oraz witaminy D, która kontroluje gospodarkę wapniowo – fosforanową organizmu
• Pozytywny wpływ na wchłanianie tego pierwiastka mają również laktoza, cytryniany, lizyna oraz arginina