Dieta redukcyjna stosowana jest w celu zmniejszenia masy ciała osób cierpiących na nadwagę lub otyłość. Powinna ona dostarczać do organizmu odpowiednich ilości wszystkich niezbędnych składników odżywczych, a także pokryć zapotrzebowanie na witaminy i składniki mineralne. Należy pamiętać o tym, aby podaż białka w diecie redukcyjnej zabezpieczała przed utratą masy mięśniowej (beztłuszczowej masy ciała). Ograniczeniu podlegają  przede wszystkim tłuszcze pochodzenia zwierzęcego oraz węglowodany proste. Konieczne jest zapewnienie odpowiedniej podaży NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), które mają korzystny wpływ na gospodarkę lipidową organizmu. Bardzo ważne jest, aby ilość węglowodanów w diecie nie była mniejsza niż 100 g - stanowi to zabezpieczenie przed wykorzystywaniem białka ustrojowego. Ten schemat żywienia powinien mieć zastosowanie w dłuższej perspektywie, dlatego ważne jest dostosowanie go do indywidualnych upodobań. Wprowadzanie diety ubogoenergetycznej powinno przebiegać stopniowo.

• Aby dieta była efektywna konieczny jest deficyt energetyczny, czyli dostarczenie do organizmu mniej kalorii niż wynosi jego zapotrzebowanie. Przyjmuje się, iż ograniczenie to powinno być na poziomie 500 – 1000 kcal. Daje to ubytek masy ciała od 0,5 do 1 kg w przeciągu tygodnia (2 – 4 kg/ miesiąc). Redukcja masy ciała na optymalnym poziomie nie naraża organizmu na powikłania, niedobór witamin czy składników mineralnych, a także chroni przed efektem jo-jo
   
• Zapotrzebowanie energetyczne każdego człowieka oblicza się indywidualnie. Jest ono zależne od aktywności fizycznej, wieku, płci, a także podstawowej przemiany materii, czyli ilości energii potrzebnej do podstawowych procesów życiowych (np.: oddychanie, trawienie)
   
• W początkowej fazie, za pomocą odpowiednich wzorów, należy obliczyć podstawową przemianę materii tzw. PPM, która posłuży do wyznaczenia całkowitego zapotrzebowania energetycznego   organizmu . W tym celu PPM należy pomnożyć przez współczynnik aktywności fizycznej, który wynosi:
  
  Dla niskiej aktywności fizycznej 1,2
  Dla umiarkowanej aktywności fizycznej 1,4
  Dla wysokiej aktywności fizycznej 1,8
   
• Od całkowitego zapotrzebowania energetycznego (CPM) należy odjąć od 500 do 1000 kcal. Uzyskany wynik stanowi indywidualną wartość energetyczną diety redukcyjnej dla określonej osoby.

• Najbardziej optymalnym sposobem na redukcję masy ciała jest długotrwałe stosowanie diety ubogoenergetycznej obfitującej w błonnik pokarmowy, ograniczającej podaż tłuszczu oraz produktów węglowodanowych o wysokim indeksie glikemicznym (IG>70).

• Należy pamiętać, że wartość diety ubogoenergetycznej nie powinna być mniejsza niż 1000 kcal!

Zalecenia dotyczące podstawowych składników odżywczych: 

Białka:

• W diecie redukcyjnej  białko powinno pokrywać ok. 20 -25 % dziennego zapotrzebowania energetycznego
• Bardzo ważna w diecie redukcyjnej jest obecność produktów będących źródłem pełnowartościowego białka takich jak chude mięso, ryby, drób, sery twarogowe, jaja

Tłuszcze:

• Tłuszcze powinny pokrywać 20 – 25 % dziennego zapotrzebowanie energetycznego
• Największym ograniczeniom podlegają tłuszcze zwierzęce – nie powinny dostarczać więcej nie 10 % całodziennej podaży energii. Są one bogate w nasycone kwasy tłuszczowe odpowiedzialne za podwyższony poziom cholesterolu w surowicy krwi oraz powstawanie otyłości
• Zaleca się nie więcej niż 40 g tłuszczu na dobę, z czego ponad połowa powinna pochodzić z produktów nabiałowych
• Należy pamiętać, że trzeba brać pod uwagę zarówno tłuszcz widoczny np. tłuste kawałki mięsa, jak i ten zawarty w produktach spożywczych (niewidoczny)
• Bardzo istotne jest dostarczenie do organizmu odpowiedniej ilości NNKT, zawartych w olejach roślinnych, rybach morskich, orzechach, nasionach lnu, sezamu, pestkach dyni itp.  

Węglowodany:

• Węglowodany powinny stanowić uzupełnienie dziennego zapotrzebowania energetycznego – ok. 45 – 50 % energii
• Należy pamiętać, iż dieta ubogoenergetyczna nie może zawierać mniej niż 100 g węglowodanów na dobę – gwarantuje to prawidłowe funkcjonowanie organizmu
• Należy ograniczyć w diecie węglowodany łatwo przyswajalne takie jak glukoza, fruktoza czy sacharoza, które zwarte są przede wszystkim w słodyczach, słodzonych napojach, deserach itp. – powodują one wzrost poziomu trójglicerydów w surowicy krwi oraz sprzyjają powstawaniu otyłości
• Należy wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym (IG<55) – nie powodujące gwałtownego wzrostu glukozy w surowicy krwi
• Bardzo ważnym elementem diety redukcyjnej jest błonnik pokarmowy!

• Celem stosowania diety niskoenergetycznej jest stopniowa redukcja masy ciała poprzez stosowanie deficytu energetycznego oraz trwała zmiana nawyków żywieniowych  

Zalecane:

• Napoje: mleko niskotłuszczowe, chude produkty nabiałowe jak kefir, jogurt, maślanka, wszelkiego rodzaju herbaty, kawa, koktajle mleczno – owocowe,      mleczno – warzywne, soki owocowe i warzywne bez dodatku cukru
• Pieczywo: chleb razowy, graham, pełnoziarnisty, chrupki
• Dodatki do pieczywa: chude wędliny, chude ryby, twaróg, chudy serek homogenizowany naturalny, serek twarogowy grani
• Mięso, ryby:
  Chude gatunki mięs takie jak cielęcina, kurczak, królik, jagnięcina, młoda wołowina, polędwica wieprzowa
  Chude gatunki ryb: dorsz, lin, mintaj, sandacz, szczupak, okoń, morszczuk, halibut
• Produkty zbożowe: grube kasze, ryż brązowy, pełnoziarniste makarony
• Wszystkie warzywa (groch fasola, konserwowa kukurydza i groszek w umiarkowanych ilościach)
• Ziemniaki: gotowane w całości, w mundurkach – w umiarkowanej ilości
• Owoce: przede wszystkim grejpfruty, jabłka, wiśnie, czereśnie, porzeczki, truskawki, morele, poziomki, maliny, cytrusy, suszone owoce w umiarkowanych ilościach
• Przyprawy: sok z cytryny, koper zielony, pietruszka, czosnek, cebula, zioła prowansalskie, majeranek, kminek
• W diecie redukcyjnej zaleca się spożywanie ok. 750 g warzyw i owoców na dobę – są one wartościowym źródłem błonnika pokarmowego, składników pokarmowych, witamin oraz antyoksydantów
• Bardzo ważne jest spożywanie odpowiedniej ilości wody, najlepiej niegazowanej. Zaleca się, aby w  jadłospisie znalazło się około 2 litrów wody dziennie.

Niezalecane:

• Napoje: wszystkie napoje słodzone, gazowane, koktajle na bazie śmietany, tłuste mleko, soki owocowe i warzywne z dodatkiem cukru, napoje alkoholowe
• Pieczywo: pieczywo z mąki pszennej, bułeczki, rogale, wyroby z ciasta francuskiego, pieczywo tostowe, wyroby cukiernicze
• Dodatki do pieczywa: tłuste wędliny, konserwy, pasztety, dżemy, marmolady, tłuste sery żółte, tłuste sery pleśniowe, parówki, kiełbasy
• Produkty zbożowe: z oczyszczonych ziaren zbóż takie jak biały ryż, łamane kasze drobnoziarniste
• Mięso, ryby:
  Tłuste gatunki mięs: wieprzowina, baranina, podroby, gęsina
  Tłuste gatunki ryb: węgorz, sum
• Warzywa: surówki i sałatki z dodatkiem majonezu, śmietany, żółtek, cukru
• Ziemniaki: smażone, chipsy, frytki, placki ziemniaczane, pyzy, kluski ziemniaczane
• Owoce: owoce w syropach, z dodatkiem cukru
• Przyprawy: należy ograniczyć spożycie soli oraz ostrych przypraw wzmagających apetyt 

Zalecane techniki kulinarne w diecie redukcyjnej to:

• Gotowanie
• Gotowanie na parze
• Gotowanie w szybkowarach, kombiwarze
• Duszenie bez dodatku tłuszczu
• Pieczenie w folii lub pergaminie, na ruszcie, rożnie, w garnach kamionkowych 

Dieta redukcyjna 1200 kcal

• I śniadanie - 300 kcal (25% energii)
• II śniadanie - 180 kcal (15% energii)
• Obiad - 360 kcal (30% energii)
• Podwieczorek - 120 kcal  (10% energii)
• Kolacja - 240 kcal  (20% energii)

Skład jadłospisu:

Śniadanie

• Kanapki z pastą twarogową z otrębami

- Chleb żytni razowy 90 g
- Ser twarogowy chudy 60 g
- Jogurt naturalny, 2% tłuszczu 15 g
- Otręby pszenne  15 g
- Ogórek 50 g
- Szczypiorek 10 g

Drugie śniadanie

• Porcja świeżych warzyw

- Seler naciowy 100 g
- Marchew 100 g
- Pomidorki koktajlowe 150 g

• Jogurt z musli

- Jogurt truskawkowy, 1,5% tłuszczu 150 g
- Musli z rodzynkami i orzechami

Obiad

• Zupa brokułowa 250 g
• Kotleciki jaglane z szynką (ok. 5 szt)

- Kasza jaglana 50 g
- Jaja kurze całe 25 g
- Cebula 25 g
- Mleko spożywcze, 0,5 % tłuszczu 10 g
- Mąka orkiszowa 10 g
- Szynka wiejska 10 g
- Natka pietruszki, sól, pieprz
- Olej rzepakowy uniwersalny 3 g

Podwieczorek

• Koktajl warzywno-owocowy

- Szpinak świeży 30 g
- Jabłko 150g
- Ogórek 100 g
- Orzechy laskowe zmielone lub len mielony 10 g
- Sok z cytryny 20 g
- Imbir
- Woda dla odpowiedniej konsystencji

Kolacja

• Leczo z cukinii z serem mozzarella

- Cukinia 150 g
- Pieczarka świeża 60 g
- Papryka czerwona 50 g
- Ser mozzarella 40 g
- Pomidor 50 g
- Oliwa z oliwek 5 g

Dieta o bardzo niskiej zawartości energii (reżim VLCD - Very Low Calorie Diet) jest dietą dostarczającą poniżej 800 kcal/dzień. Stosowana jest wtedy, gdy dieta niskoenergetyczna daje niewystarczające rezultaty. Powinna jednocześnie dostarczać białko o wysokiej wartości biologicznej w granicy 0,8-1,5g/kg należnej masy ciała oraz jak najmniej węglowodanów. Dieta ta stanowi sproszkowaną dzienną rację pokarmu spożywaną po zmieszaniu z odpowiednią ilością wody. Dietę jako jedyne źródło pokarmu zaleca się stosować przez trzy tygodnie, a okres wycofywania się z reżimu wynosi do dwóch tygodni. W drugim tygodniu od chwili zakończenia reżimu zaleca się stosować dietę na poziomie około 1000 kcal /dobę. Największy spadek masy ciała obserwuje się na początku kuracji, co związane jest z efektem moczopędnym diety. Efektem jest poprawa parametrów metabolicznych w schorzeniach wywołanych otyłością (cukrzyca, nadciśnienie, hiperlipidemia).

Wskazania do stosowania diety VLCD

• otyłość dużego stopnia
• konieczność szybkiego odchudzenia
• efekt jo-jo po stosowaniu innych diet
• brak oczekiwanych efektów po zastosowaniu diet niskokalorycznych.

Przeciwwskazania do stosowania diety VLCD

• otyłość u osób starszych, dzieci, kobiet w ciąży i karmiących
• epizody jadłowstrętu na tle psychicznym
• choroby układu krążenia, cukrzyca insulinozależna, choroby psychiczne.

Objawy niepożądane stosowania diety VLCD

• uczucie zimna i zmęczenie,
• bóle i zawroty głowy,
• zaparcia,
• suchość skóry,
• zastoinowość żółci sprzyja kamicy żółciowej.

• Bardzo ważna jest regularność spożywania potraw - należy przyjmować od 4 do 5  niewielkich objętościowo posiłków dziennie, najlepiej co ok. 3 godziny. Ostatni posiłek powinno się spożyć na 2-3 godziny przed snem
   
• Należy pamiętać, że nieodłącznym elementem diety redukcyjnej jest codzienna aktywność fizyczna! 
   
• Prawidłowo prowadzona dieta redukcyjna staje się podstawą do trwałej zmiany nawyków żywieniowych i sposobu odżywiania się kontynuowanego przez całe życie! 

• Kolorowe gazety oraz liczne portale internetowe przedstawiają tzw. „cudowne diety” gwarantujące fantastyczny efekt w krótkim czasie, należy pamiętać, że tylko prawidłowo zbilansowana, zawierająca wszystkie niezbędne składniki odżywcze dieta redukcyjna jest w stanie zapewnić długotrwały efekt, bez efektu jo-jo oraz zdrowotnych skutków ubocznych!