Dieta łatwo strawna
Informacje podstawowe

Dieta łatwo strawna (lekkostrawna, podstawowa) jest najczęściej wykorzystywaną dietą leczniczą, wykorzystującą  produkty spożywcze, które nie zalegają, a są szybko trawione i nie obciążają układu pokarmowego.W zależności od choroby możliwe są liczne modyfikacje. Ten sposób odżywiania opiera się przede wszystkim na silnym ograniczeniu, a nawet wykluczeniu potraw wzdymających, ostro przyprawionych, tłustych, przygotowywanych poprzez smażenie czy tradycyjne pieczenie. 

Przeznaczenie

Dieta łatwo strawna zalecana jest dla osób, u których występują:

  • schorzenia przewodu pokarmowego: choroba żołądka i dwunastnicy, zapalenie jelit, zespół jelita nadwrażliwego
  • choroby infekcyjne przebiegające z podwyższoną temperaturą
  • problemy z trawieniem pokarmów wynikające z wieku (żywienie osób w podeszłym wieku).
Postępowanie dietetyczne

Zalecane produkty w diecie łatwo strawnej:

  • napoje: herbaty: czarna - słaba, ziołowe, owocowe; mleko, fermentowane produkty mleczne – maślanka, kefir, jogurt; kawa zbożowa z mlekiem, soki owocowe i warzywne
  • pieczywo: mieszane, pszenne
  • nabiał: ser twarogowy chudy, ser homogenizowany,
  • mięso / wędliny: chude wędliny, mięso pieczone, mięso gotowane, drób – kurczak, indyk, ryby
  • tłuszcze: oleje, masło w niewielkiej ilości, margaryny
  • owoce: dojrzałe, soczyste, pieczone, gotowane, przecierane 
  • warzywa: gotowane, przecierane, w postaci sałatek
  • jajka – jajka gotowane na miękko, jajecznica na parze
  • zboża: ryż, makarony, kasze drobnoziarniste
  • kisiel, budyń, galaretka, ciasto drożdżowe

Niezalecane produkty w diecie łatwostrawnej:

  • produkty o wysokiej zawartości błonnika: niedojrzałe, surowe warzywa i owoce, produkty pełnoziarniste, nasiona, pestki, otręby, płatki pełnoziarniste, suszone owoce 
  • tłuste potrawy
  • ostre przyprawy: sól, pieprz, ocet, musztarda, papryka
  • produkty wzdymające: warzywa kapustne, cebula, czosnek, warzywa strączkowe
  • warzywa: ogórek, rzodkiewka, kalarepa, por, rzepa
  • owoce: gruszki, czereśnie, owoce marynowane, wiśnie, śliwki, kiwi, melon 
  • desery: tłuste kremy, torty, ciasta z dużą zawartością jaj, słodycze zawierające kakao, orzechy
  • napoje: kakao, czekolada, mocna kawa, mocna herbata, napoje gazowane
  • alkohol
Techniki kulinarne

Zalecane techniki kulinarne w diecie łatwo strawnej to:

  • gotowanie
  • gotowanie na parze
  • duszenie
  • pieczenie w folii lub pergaminie,
  • nadawanie odpowiedniej konsystencji pokarmom poprzez rozdrabnianie, przecieranie, blendowanie.
Informacje dodatkowe

Jedną z modyfikacji diety łatwo strawnej jest dieta łatwo strawna z ograniczeniem tłuszczu, która opiera się na produktach, zawierających niewielkie ilości tłuszczu zwierzęcego oraz cholesterolu. To ograniczenie jest wynikiem upośledzonego wchłaniania tłuszczów w przewodzie pokarmowym. W  diecie łatwostrawnej z ograniczoną zawartością tłuszczu należy ograniczyć ilość spożywanego tłuszczu w ciągu doby do 45-50 g. Należy pamiętać, że ilość ta dotyczy tłuszczu całkowitego, czyli takiego który dostarczamy  z pokarmami (mięso, mleko, jajka, ryby) oraz dodajemy do potraw (do smażenia, pieczenia, jako sosy do sałatek).

Dieta łatwo strawna z ograniczoną zawartością tłuszczu wykorzystywana jest w:

  • chorobach wątroby – ostrym i przewlekłym zapaleniu wątroby, przewlekłym zapaleniu pęcherzyka i dróg żółciowych
  • kamicy żółciowej
  • chorobach trzustki
  • zapaleniu jelita grubego przebiegającego z owrzodzeniem.

Zalecane produkty w diecie łatwo strawnej z ograniczoną zawartością tłuszczu:

  • produkty pochodzenia zwierzęcego (mięso, mleko i  jego przetwory) o możliwie najniższej zawartości tłuszczu
  • białko jaja kurzego
  • masło o obniżonej zawartości tłuszczu
  • wysokogatunkowe margaryny miękkie (stołowe) o niskiej zawartości tłuszczu
  • oliwa z oliwek
  • oleje: rzepakowy, sojowy, słonecznikowy i inne oleje roślinne.

Niezalecane produkty w diecie łatwo strawnej z ograniczoną zawartością tłuszczu:

  • śmietana
  • pełne mleko
  • tłuszcze pochodzenia zwierzęcego: boczek, smalec, słonina
  • żółtko jaja kurzego.

Dieta łatwo strawna z ograniczoną zawartością tłuszczu jest dietą, przy stosowaniu której może dochodzić do niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Dlatego należy uwzględnić w planie żywieniowym podaż owoców oraz warzyw obfitujących w karotenoidy, tokoferole czy witaminę K2 oraz zastanowić się nad możliwością prowadzenia suplementacji witamin A, D, E, K.

Pamiętaj

Błonnik pokarmowy powinien być obecny w diecie łatwo strawnej.

  • Nie zaleca się wykluczania błonnika pokarmowego z diety, ponieważ takie postępowanie będzie miało konsekwencje związane z zaburzonym wypróżnianiem (problemy z zaparciami). Należy zwrócić uwagę na pochodzenie błonnika i ograniczyć jego ilość do ok. 25 g na dobę. 
  • Zaleca się, by źródłem błonnika były drobne i średnio mielone produkty zbożowe, delikatne młode warzywa, bardzo dojrzałe owoce.
  • Należy jeść często a mało, co oznacza, żeby przyjmować posiłki co 2-3h w niewielkich ilościach. Wskazane jest jedzenie małymi kęsami oraz długie żucie pokarmów.