Choroba Leśniowskiego-Crohna jest zaliczana do nieswoistych zapaleń jelit. Charakteryzuje się przewlekłym stanem zapalnym, który może występować w obrębie każdego odcinka przewodu pokarmowego, od jamy ustnej aż do odbytu. Najczęściej rozwija się w końcowym odcinku jelita cienkiego. Choroba Leśniowskiego-Crohna, w przeciwieństwie do wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, toczy się we wszystkich warstwach ściany przewodu pokarmowego (od błony śluzowej do błony surowiczej). Zmiany zapalne mają charakter ogniskowy i zazwyczaj są oddzielone odcinkami niezmienionymi chorobowo. Miejscem najczęstszego występowania choroby są kraje wysoko rozwinięte. Dotyka ona głównie osoby młode pomiędzy 15 a 25 rokiem życia. Początkiem choroby jest zapalenie krypt jelitowych i obrzęk. Następnie dochodzi do powstawania ropni krypt oraz owrzodzeń. Długotrwały i intensywny proces zapalny powoduje, iż ściana przewodu pokarmowego staje się cienka i zwłókniała. Choroba ma silny charakter przewlekły, niekiedy objawy występują stale.

W przebiegu choroby Leśniowskiego-Crohna dochodzi do zaburzeń licznych procesów metabolicznych m.in.:

• Zahamowania oksydacji węglowodanów
• Nasilenia oksydacji kwasów tłuszczowych
• Przyspieszenia utraty masy kostnej

W efekcie dochodzi do niedożywienia oraz wyniszczenia organizmu. Sprzyja temu przewlekły stan zapalny, zaburzenia wchłaniania oraz stałe przyjmowanie leków takich jak sterydy czy sulfasalazya. Wynikiem niedożywienia jest osłabienie układu immunologicznego, gorsze gojenie się ran, a nawet zaburzenia psychiczne i poznawcze. Przewlekłe niedobory żywieniowe są szczególnie niebezpieczne wśród dzieci. Często dochodzi u nich do zahamowania wzrostu i rozwoju.

Źródło:Jarosz M. red. Praktyczny podręcznik dietetyki 2012, www2.mz.gov.pl oraz https://www.google.pl/?gws_rd=ssl#q=jarosz+dietetyka+polzdrow

Sposób żywienia osób cierpiących na chorobę Leśniowskiego-Crohna jest uzależniony od bardzo wielu czynników m.in.:

• Stanu ogólnego  chorego
• Lokalizacji zmian w przewodzie pokarmowym
• Przebytych zabiegów operacyjnych
• Sytuacji metabolicznej organizmu
• Występowania zmian anatomicznych w przewodzie pokarmowym

Głównym celem leczenia żywieniowego chorych z chorobą Leśniowskiego-Crohna jest utrzymanie i poprawa stanu ich odżywienia, poprawa funkcji jelit, ograniczenie biegunek i poprawa jakości życia. 

Zalecenia żywieniowe w okresie remisji choroby:

• Żywienie chorego w okresie remisji nie powinno się zasadniczo różnić od diety zdrowego człowieka
• Stosowana dieta powinna w pełni pokrywać zapotrzebowanie energetyczne chorego
• Szczególną uwagę należy zwrócić na osoby po przebytych zabiegach operacyjnych

• Jeżeli chory został poddany resekcji końcowego odcinka jelita krętego rozwijają się niedobory witaminy B₁₂
• Po usunięciu końcowego odcinka jelita krętego oraz wycięciu prawej części jelita grubego może rozwinąć się zespół przerostu flory bakteryjnej w jelicie cienkim, czego skutkiem są biegunki, nadmiar gazów jelitowych, niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach
• Osoby z zespołem krótkiego jelita, który polega na wyłączeniu funkcji jelita cienkiego w wyniku choroby powodującej jego uszkodzenie lub chirurgicznego usunięcia całości jelita lub jego części, wymagają szczególnego postępowania dietetycznego

• Osoby stosujące przewlekle sulfasalazynę powinni przyjmować suplementy witaminy B₁₂ oraz kwasu foliowego
• Osoby chore powinny suplementować również wapń oraz witaminę D₃
• W przypadku występujących zwężeń jelita wskazana jest dieta z niską zawartością błonnika pokarmowego oraz spożywanie posiłków lekkostrawnych np. obranych owoców i warzyw w formie gotowanej, przecieranej, zmiksowanej
• Chorzy powinni unikać pokarmów wzdymających i ciężkostrawnych ( m.in. smażonych, pieczonych z dodatkiem tłuszczu, tłustych mięs, grubych kasz, produktów z pełnego ziarna, nasion roślin strączkowych, roślin cebulowych i kapustnych)
• W przypadku osób ze zbyt niską masą ciała oraz dzieci, u których doszło do zahamowania wzrostu zastosowanie mają doustne diety uzupełniające oparte o tzw. mieszanki polimeryczne zawierające składniki wymagające trawienia
• W przypadku braku poprawy stanu odżywienia zaleca się podawanie diety polimerycznych, półelementarnych lub elementarnych przez zgłębnik nosowo-żołądkowy – dzięki temu można dostarczyć choremu dodatkowo (oprócz pokarmów spożywanych doustnie) około 1000 kcal na dobę
• Jeżeli chory w okresie remisji nie odczuwa dolegliwości ze strony układu pokarmowego nie należy wprowadzać ograniczeń żywieniowych, jest to szczególnie ważne ze względu na konieczność uzupełniania niedoborów witamin i składników mineralnych

Zalecenia żywieniowe w okresie zaostrzenia choroby:

• Chorzy w okresie zaostrzenia choroby są narażeni na nasilone biegunki, ból oraz brak apetytu co wiąże się z postępującym niedożywieniem i niedoborami składników odżywczych, witamin, składników mineralnych
• W zaostrzeniu choroby stosuje się dodatkowe żywienie enteralne czyli dojelitowe lub dożołądkowe, które może być podawane przez zgłębnik nosowo-żołądkowy lub jelitowy

• W skład diet polimerycznych przeznaczonych do suplementacji wchodzą pełnowartościowe białka pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, węglowodany złożone, długo- i średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe (LCT i MCT)
• Diety półelementarne składają się z peptydów, długo- i średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT i LCT) oraz poli- i oligosacharydy
• Diety elementarne zawierają składniki właściwie nie wymagające trawienia, takie jak: aminokwasy, peptydy, średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe, oligosacharydy, disacharydy i monosacharydy

• Celem żywienia enteralnego może być  zapobieganie oraz leczenie niedożywienia, poprawa warunków rozwoju i wzrastania u dzieci i młodzieży, poprawa jakości życia chorych, wspomaganie leczenia farmakologicznego, okołooperacyjna poprawa stanu odżywienia, podtrzymanie remisji choroby
• W codziennej diecie należy zwiększyć podaż białka do 1,5-3 g/kg m.c. na dobę i energii oraz ograniczyć do minimum spożycie błonnika pokarmowego
• W przypadku wystąpienia niedrożności przewodu pokarmowego, jeżeli zachodzi konieczność poprawy stanu odżywienia przed zabiegiem chirurgicznym, niezbędne jest wprowadzenie częściowego lub całkowitego żywienia pozajelitowego
• Istnieją substancje, które mogą wspomóc kondycję chorego oraz korzystnie wpłynąć na przebieg choroby, należą do nich: arginina, glutamina, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe