Dieta w niedokrwistości z niedoboru witaminy B12
Informacje podstawowe

Witamina B12, czyli kobalamina stanowi grupę związków o skomplikowanej budowie. Cechą charakterystyczną tej witaminy jest to, iż jako jedyna witamina zawiera w swojej strukturze atom metalu – kobaltu. Najwięcej kobalaminy w organizmie występuje w wątrobie oraz nerkach. Witamina B12 wchłaniana jest w  jelicie krętym. Do jej prawidłowego przyswajania niezbędny jest tzw. czynnik wewnętrzny Castle’a, który wydzielany jest przez błonę śluzową żołądka. Niedobór witaminy B12 może prowadzić do rozwoju niedokrwistości megaloblastycznej (makrocytarnej), która odznacza się obecnością większych od normalnie spotykanych krwinek czerwonych. Zaliczana jest do niedokrwistości nadbarwliwych. Najczęstszą przyczyną niedoboru witaminy B12 są problemy z jej wchłanianiem w przewodzie pokarmowym, wynikające m.in. z zaburzonego działania czynnika wewnętrznego Castle’a. Problem z podażą odpowiednich ilości kobalaminy może występować również wśród osób długotrwale stosujących dietę wegańską. Witamina B12 jest produkowana przez bakterie przez mikroflorę jelita grubego, jednak nie może być ona wykorzystana przez organizm. Niedobór witaminy B12 jest szeroko rozpowszechniony zwłaszcza u dzieci oraz osób po 50 roku życia, czego przyczyną są zaburzenia wchłaniania oraz zbyt niską podażą kobalaminy wraz z dietą.

  • Podstawową metodą leczenia niedoborów witaminy B12 są iniekcje domięśniowe. Jednak dostępne są również preparaty doustne. Zalecana dawka kobalaminy w preparacie doustnym zależy od przyczyny jej niedoboru i wynosi:
  1. 0,05 mg/dobę – u osób z niedoborem witaminy B12 w diecie, bez zaburzeń wchłaniania
  2. 0,5 mg/dobę – w przypadku osób z zaburzeniami wchłaniania pokarmów
  3. 1 mg/dobę – w chorobie Assidona-Biermera (anemia złośliwa)
  • Uzupełnienie terapii niedoborów witaminy B12 powinna stanowić prawidłowo zbilansowana dieta, dostarczająca odpowiedniej ilości białka zwierzęcego
  • Zapotrzebowanie na witaminę B12 na poziomie zalecanego spożycia dla różnych grup ludności
Dzieci w wieku 1-3 lata 0,9 mcg/d
Dzieci w wieku 4-6 lat 1,2 mcg/d
Dzieci w wieku 7-12 lat 1,8 mcg/d
Chłopcy i dziewczęta w wieku 13-18 lat 2,4 mcg/d
Mężczyźni i kobiety  2,4 mcg/d
Kobiety w ciąży 2,6 mcg/d
Kobiety karmiące piersią 2,8 mcg/d
Źródła
  • Podstawowym źródłem witaminy B12 są produkty pochodzenia zwierzęcego. Ponadto niewielkie jej ilości można odnaleźć w algach morskich m.in. chlorelli
Produkt Zawartość [µg/100 g produktu]
Wątroba wołowa 80,0
Wątroba cielęca 60,0
Wątroba drobiowa 56,0
Wątroba wieprzowa 32,0
Śledź 10,0
Sardynka 9,36
Makrela 8,96
Łosoś 4,0
Dorsz 2,12
Jaja 1,65
Cielęcina 1,6
Wołowina 1,4
Sery podpuszczkowe 1,0-2,2
Sery twarogowe 0,7-0,9
Mleko 0,4
Jogurt 0,4
Informacje dodatkowe
  • Zaleca się, aby osoby na diecie wegetariańskiej i wegańskiej systematycznie kontrolowały poziom witaminy B12 w organizmie
  • Osobom na diecie wegańskiej zaleca się suplementację witaminą B12
  • Laktoowowegetarianie niespożywający regularnie produktów mlecznych oraz jaj powinny włączyć do diety preparaty zawierające kobalaminę
  • Alternatywą dla suplementacji są produkty wzbogacane w witaminę B12 np. niektóre płatki śniadaniowe, mleka roślinne, soki owocowe
  • Całodzienna dieta zawierająca produkty wzbogacone w witaminę B12 powinna dostarczać organizmowi około 3 µg kobalaminy dziennie! Należy zwracać szczególną uwagę na etykiety produktów, aby upewnić się, że zawarta w nich ilość witaminy B12 jest w stanie pokryć dzienne zapotrzebowanie organizmu!
  • Szczególną uwagę na niedobory witaminy B12 w organizmie powinny zwrócić kobiety w ciąży oraz karmiące piersią! 
  • Straty witaminy B12  wynikające z procesów przetwarzania żywności mogą sięgać nawet 70%
  • Leki takie jak kwas aminosalicylowy i neomycyna zmniejszają wchłanianie kobalaminy w przewodzie pokarmowym
  • Lek chloramfenikol zaburza proces dojrzewania krwinek czerwonych, czego skutkiem jest osłabienie działania kobalaminy