Witamina B12

Informacje podstawowe

Witamina B₁₂ , czyli kobalamina stanowi grupę związków o skomplikowanej budowie. Cechą charakterystyczną tej witaminy jest to, iż jako jedyna witamina zawiera w swojej strukturze atom metalu – kobaltu. Najwięcej kobalaminy w organizmie występuje w wątrobie oraz nerkach. Witamina B₁₂ wchłaniana jest w  jelitach. Do jej prawidłowego przyswajania niezbędny jest tzw. czynnik Castle’a, który wydzielany jest przez błonę śluzową żołądka. Efektem nieprawidłowego przyswajania witaminy B₁₂ może być niedokrwistość megaloblastyczna. 

Rola w organizmie

• Niezbędna w tworzeniu krwinek czerwonych w szpiku kostnym
• Udział w metabolizmie białek, tłuszczu i węglowodanów
• Udział w syntezie DNA i RNA
• Udział w syntezie nukleotydów
• Udział w syntezie neuroprzekaźnika – serotoniny
• Niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego oraz przewodu pokarmowego
• Zapobiega gromadzeniu się homocysteiny, która uważana jest za niezależny czynnik rozwoju m.in. miażdżycy oraz zakrzepów
• Udział w przemianach kwasu foliowego do biologicznie aktywnej formy 

Nadmiar

• Spożywanie witaminy B₁₂ w nadmiernych ilościach nie powoduje szkodliwych efektów ze względu na jej eliminację z organizmu wraz z moczem 

Niedobór

Niedobór witaminy B₁₂ może powodować:

• Zmęczenie
• Osłabienie
• Zaburzenia trawienia
• Brak apetytu
• Nudności
• Drętwienie kończyn
• Drażliwość
• Wzrost temperatury ciała
• Zaburzenia pamięci
• Zwiększoną podatność na infekcję
• Zaburzenia miesiączkowania u kobiet
• Wzrostu stężenia homocysteiny

Późne objawy niedoboru

• Anemia złośliwa
• Zanik błony przewodu pokarmowego
• Zmiany zwyrodnieniowe rdzenia kręgowego
• Zmiany zwyrodnieniowe nerwów obwodowych
• Demencja
• Psychozy

Niedobory witaminy B₁₂ są dość powszechne i występują przede wszystkim u dzieci oraz osób starszych. Jest to związne przede wszystkim z zaburzeniami wchłaniania tej witaminy z przewodu pokarmowego oraz niską podażą wraz z dietą.

Szczególną uwagę na niedobór witaminy B₁₂ powinny zwrócić osoby na dietach wegetariańskich!

Informacje dodatkowe

Źródła kobalaminy:

• Wątroba
• Nerki
• Mięso
• Przetwory mięsne
• Jaja
• Ryby
• Mleko i przetwory mleczne

W produktach roślinnych witamina B₁₂ praktycznie nie występuje. 

Zalecenia

Zapotrzebowanie na witaminę B₁₂ na poziomie zalecanego spożycia dla różnych grup ludności:

Zwróć uwagę

• Zwiększone zapotrzebowanie na kobalaminę występuje wśród osób cierpiących na choroby przewodu pokarmowego takie jak: choroba Whippla, zespół Zolingera-Ellisona, obecność pasożytów, zanikowy nieżyt błony śluzowej żołądka, nadkwasota, niedobór czynnika Castle’a