Dieta w kamicy nerkowej
Opis diety
Ogólne zalecenia żywieniowe obejmują:
- codzienne przyjmowanie przynajmniej 2 litrów płynów (nawet 4-5 litrów), zalecana woda mineralna o małej zawartości składników mineralnych (Jan, Marysieńka), woda przegotowana, napary lub odwary ziołowe, słaba herbata
- płyny należy podawać także przed snem
- racjonalna dieta
- ograniczenie spożycia soli oraz produktów z jej dodatkiem (kiszonki, konserwy, koncentraty, przyprawy z glutaminianem sodu, zupy i sosy w proszku, rosoły w kostce)
- nie zaleca się spożycia kawy, herbaty, alkoholu
- nie jest wskazane stosowanie ostrych przypraw
- zwiększenie aktywności fizycznej.
Postępowanie dietetyczne
Zalecenia dietetyczne w kamicy szczawianowej
W kamicy szczawianowej obowiązują zalecenia ogólne opisane powyżej, poza tym należy zwrócić uwagę, aby:
- unikać produktów żywnościowych bogatych w szczawiany - szpinaku, szczawiu, buraków, botwiny, rabarbaru, śliwek, borówek, agrestu, winogron, rodzynek, kawy i herbaty, kakao, czekolady.
- ograniczyć podaż cukrów prostych
- zwiększyć ilość błonnika pokarmowego.
Zalecenia dietetyczne w kamicy moczanowej
W kamicy moczanowej obowiązują również zalecenia ogólne opisane powyżej, poza tym warto pamiętać, że postępowanie i lecznicze i profilaktyczne ma tu na celu zwiększenie odczynu pH moczu do wartości 6,6-7, ponieważ wraz ze wzrostem pH następuje rozpuszczalność moczanów. Zaleca się:
- dietę mleczno – jarską
- zwiększyć ilość warzyw w diecie
- ograniczyć spożycie mięsa do 150 g / dobę, podawać w postaci gotowanej
- ograniczyć spożycie białka do 60 g / dobę
- ograniczyć ilość produktów zawierających puryny, ulegających przemianie w organizmie do kwasu moczowego, między innymi.: ryb – śledzi, sardynek, szprotek, galatów mięsnych, sosów i wywarów mięsnych, roślin strączkowych, orzechów.
Zalecenia dietetyczne w kamicy fosforanowej
W kamicy fosforanowej w składzie złogów występuje fosforan wapnia lub fosforan amonowo – magnezowy (struwit). Fosforan wapnia wytrąca się w wysokim pH, a jego rozpuszczanie następuje w niskim pH, natomiast struwit pojawia się przy słabym zakwaszeniu moczu. Kamica fosforanowa ma związek z utrzymującym się stanem zapalnym w obrębie dróg moczowych. W kamicy fosforanowej obowiązują zalecenia ogólne opisane powyżej, poza tym należy zwrócić uwagę, aby:
- zwiększyć spożycie białka do 90 g na dobę (1 g/ kg n.m.c./dobę), aby w moczu pH miało wartość w granicach 6
- ograniczyć produkty zawierające wapń w kamicy wapniowej (zmniejszyć podaż mleka i jego przetworów)
- w przypadku kamicy struwitowej może być koniecznie wprowadzenie leków, które zakwaszą mocz (po konsultacji z lekarzem).
Zalecenia dietetyczne w kamicy cystynowej
W kamicy cystynowej w składzie złogów występuje aminokwas cystyna, której wchłanianie w drogach moczowych ulega zaburzeniom Cystyna rozpuszcza się dobrze w wysokim pH, dlatego w postepowaniu z tego rodzaju kamicą bardzo ważna jest alkalizacja moczu. W zaleceniach żywieniowych powinno się uwzględnić:
- zmniejszoną podaż cystyny i produktów ulegających przemianie do cystyny (np.: metioniny) w diecie: ograniczenie spożycia jaj, pszenicy, soi, mięsa i przetworów, ryb
- ograniczoną ilość soli do 3 g na dobę
- zalecać picie płynów obojętnych lub alkalizujących: woda, herbaty owocowe, soki cytrusowe, mleko i jego przetwory
- uwaga! ważna jest objętość i częstotliwość przyjmowania płynów – 150 ml na godzinę.
Przykładowy jadłopis
KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO – dieta w kamicy szczawianowo-wapniowej 2000 kcal
I śniadanie: 500 kcal (25% energii)
II śniadanie: 200 kcal (10% energii)
Obiad: 600 kcal (30% energii)
Podwieczorek: 300 kcal (15% energii)
Kolacja: 400 kcal (20% energii)
Skład jadłospisu:
Śniadanie
Chleb żytni z masłem i dżemem
- chleb żytni pełnoziarnisty 80 g
- masło ekstra 20 g
- dżem morelowy, niskosłodzony 50 g
- jogurt truskawkowy, 1,5% tłuszczu 150 g
- kawa zbożowa 250 ml z mlekiem 1,5 % tłuszczu 30 g
- woda mineralna 250 ml
Drugie śniadanie
Sałatka owocowa
- banan 125 g
- brzoskwinia 85 g
- pomarańcza 100 g
- jogurt naturalny, 2% tłuszczu 20 g
- słaba herbata z cytryną 300 ml
Obiad
Zupa ogórkowa 250 g
Makaron z kurczakiem i brokułem
- brokuły 200 g
- makaron żytni świderki 50 g
- mięso z piersi kurczaka, bez skóry 50 g
- przyprawy ziołowe, oregano
- olej rzepakowy uniwersalny 10 g
- ser Gouda 25 g
- jogurt naturalny, 2% tłuszczu 40 g
- czosnek 5 g
- herbata ziołowa 250 ml
- woda mineralna 250 ml
Podwieczorek
Owsianka na mleku
- płatki owsiane 30 g
- mleko spożywcze, 1,5 % tłuszczu 150 g
- jabłko 50 g
- sok grejpfrutowy 250 g
Kolacja
- jajecznica 100 g
- gotowana kolba kukurydzy
- kukurydza, kolby 100 g
- masło ekstra 10 g
- sok z brzozy 300 ml
Przed snem
Herbata z melisy 250 ml
Zalecane zioła
W leczeniu kamic układu moczowego wykorzystywane są zioła, które wykazują działanie moczopędne, przeciwzapalne, rozkurczowe oraz bakteriobójczo na drogi moczowe. Pomagają przywrócić zachwianą równowagę metaboliczną i zapobiegają nawrotom kamicy. Stosuje się je jako mieszanki wieloskładnikowe i podaje w postaci naparów lub odwarów (herbatek). Zaleca się je stosować przez dłuższy okres.
Surowce roślinne stosowane w leczeniu kamicy nerkowej:
- liść brzozy
- liść borówki brusznicy
- liść mącznicy lekarskiej
- kwiat bzu czarnego
- liść berberysu
- kwiat bławatka
- ziele oraz kwiat koniczyny czerwonej
- ziele fiołka trójbarwnego
- strąki fasoli
- owoc jałowca
- ziele nawłoci
- ziele marzanki
- kłącza marzanny barwierskiej
- ziele ostrożenia warzywnego
- ziele skrzypu
- kłącze perzu
- ziele owsa
- korzeń pietruszki
- ziele rdestu ptasiego
- ziele połonicznika
- kwiat robinii pseudoakacji
- kwiat tarniny
- kwiat wiązówki
- korzeń wilżyny
- ziele uczepu trójlistnego.
Rekomendacje
Bibliografia:
- Jarosz M. red.: Praktyczny podręcznik dietetyki 2012, www2.mz.gov.pl oraz https://www.google.pl/?gws_rd=ssl#q=jarosz+dietetyka+polzdrow
- Cioborowska H., Rudnicka A.: Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL 2014
- Grzymisławski M., Gawęcki J. red.: Żywienie człowieka zdrowego i chorego t.2, PWN 2012
- Ożarowski A., Jaroniewski W. : Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych 1989