Dieta w przewlekłej niewydolności nerek
Informacje podstawowe
Dieta stanowi bardzo ważny element terapii przewlekłej niewydolności nerek. Celem jest utrzymanie funkcji nerek w jak najlepszej kondycji, zahamowanie postępu choroby oraz jak najdłuższe odroczenie w czasie dializoterapii. W postępowaniu żywieniowym dąży się do dostarczania w diecie do organizmu produktów, które nie będą obciążać pracy nerek i nie będą prowadzić do powstawania związków toksycznych.
Opis diety
Zalecenia żywieniowe w różnych stadiach przewlekłej niewydolności nerek [1].
Stadium PNN
|
Zalecenia żywieniowe
|
utajona PNN
|
- nie są konieczne żadne ograniczenia żywieniowe
|
wyrównana PNN
|
- ograniczyć w diecie białko, zalecana podaż białka w diecie powinna wynosić 0,6–0,8 g/kg masy ciała (tj. około 35–55 g białka/dobę)
- ograniczyć w diecie fosfor
- przy współistniejącym nadciśnieniu tętniczym ograniczyć w znacznym stopniu sól kuchenną
|
niewyrównana PNN
|
- dieta niskobiałkowa: 0,3-0,6 g/kg masy ciała (tj. około 30 g/dobę)
- dieta niskosodowa
- dieta niskopotasowa
- wartość energetyczna diety powinna wynosić około 2000-2500 kcal/dobę
|
mocznica
|
- dieta niskobiałkowa: 0,3-0,6 g/kg masy ciała (tj. około 30 g/dobę)
- dieta niskosodowa
- dieta niskopotasowa
- dieta o obniżonej podaży fosforu
- kontrola przyjmowanych płynów
- konieczna dializoterapia – w czasie dializ możliwe jest spożycie większej ilości białka i płynów w diecie
|
*GFR – współczynnik przesączania kłębuszkowego
Postępowanie dietetyczne
Zalecenia w okresie niewydolności wyrównanej:
- Ograniczeniu podlega udział białka w diecie - zalecana podaż białka wynosi 0,6-0,8 g/kg mc
- Obniżenie udziału fosforanów w diecie (rośliny strączkowe, kakao, czekolada, napoje typu cola, podroby, sery topione, feta, żółtka jaj, śledzie)
- Jeżeli nie występuje nadciśnienie tętnicze nie jest konieczne drastyczne obniżanie spożycia soli kuchennej
- Suplementacja witaminy D i preparatów wapnia, witamin z grupy B
W okresie niewydolności niewyrównanej należy dodatkowo z diety wyeliminować produkty z dodatkiem dużej ilości soli tj.: konserwy, marynaty, wędliny, produkty wędzone, kiszonki, koncentraty, sery żółte, kiszonki, zupy i sosy w proszku (w przypadku stosowania preparatów moczopędnych ograniczenia sodu nie są rygorystyczne) oraz potasu (suche nasiona roślin strączkowych, czekolada, kakao, awokado, pomidory, suszone śliwki, orzechy włoskie, kasza gryczana, rodzynki, figi, banany, ziemniaki, marchew, warzywa liściaste, owoce cytrusowe)
Techniki kulinarne
- Dla zmniejszenia zawartości sodu i potasu w diecie stosuje się tzw. podwójne gotowanie (szczególnie ziemniaki należy najpierw obrać, drobno pokroić i namoczyć przez pół godziny we wrzątku, następnie kilka razy przepłukać i ugotować w nieosolonej wodzie). Taki sposób przygotowania potraw zmniejsza jednak zawartość witamin, które należy suplementować
Przykładowy jadłopis
Dieta w okresie niewydolności wyrównanej 2000 kcal
- I śniadanie - 500 kcal (25% energii)
- II śniadanie - 200 kcal (10% energii)
- Obiad - 600 kcal (30% energii)
- Podwieczorek - 300 kcal (15% energii)
- Kolacja - 400 kcal (20% energii)
Skład jadłospisu:
-
Śniadanie
- Kanapki z kurczakiem i pomidorem
- Pieczywo niskobiałkowe 100 g
- Masło ekstra 10 g
- Mięso z piersi kurczaka, bez skóry gotowane 20 g
- Pomidor 100 g
Drugie śniadanie
- Kaszka manna na wodzie z brzoskwinią i dodatkiem mleka
- Kasza manna 50 g
- Mleko spożywcze, 1,5 % tłuszczu 10 g
- Brzoskwinia 50 g
Obiad
- Ziemniaki pieczone z piersią z kurczaka
- Ziemniaki 250 g
- Mięso z piersi kurczaka, bez skóry 40 g
- Olej rzepakowy uniwersalny 5 g
- Sałatka z ogórka i sałaty
- Sałata 100 g
- Ogórek 100 g
- Olej rzepakowy uniwersalny 10 g
- Kisiel porzeczkowy 150 g
- Herbata z miodem 10 g
Podwieczorek
- Bułka z dżemem
- Pieczywo niskobiałkowe 50 g
- Masło ekstra 10 g
- Dżem wiśniowy, niskosłodzony 15 g
- Arbuz 200 g
Kolacja
- Sałatka ziemniaczana
- Ziemniaki 100 g
- Cykoria 100 g
- Pomidor 100 g
- Cebula 15 g
- Pietruszka, liście 10 g
- Musztarda 10 g
- Oliwa z oliwek 15 g
- Sok wielowarzywny 250 g