Dieta TLC (Therapeutic Lifestyle Changes), określana jako terapia zmiany stylu życia, to model odżywiania mający na celu obniżenie ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego. Środkiem do osiągnięcia tego celu ma być przede wszystkim uregulowanie poziomu cholesterolu. Skierowana jest głównie do osób cierpiących na choroby kardiologiczne oraz obciążonych genetycznie tymi schorzeniami. Dieta TLC może być stosowana zarówno terapeutycznie jak i profilaktycznie bez ograniczeń wiekowych. Została opracowana przez specjalistów z Narodowego Instytutu Zdrowia w USA. Atutem diety TLC jest holistyczne podejście do życia człowieka. Terapia nie skupia się jedynie na sposobie odżywiania. Kładzie równie duży nacisk na regularną aktywność fizyczną oraz rezygnację z palenia papierosów i spożywania alkoholu.
Osoby na diecie TLC w ciągu 6 tygodni powinny osiągnąć spadek poziomu lipoprotein o niskiej gęstości (cholesterol LDL) oraz wzrost frakcji lipoprotein o wysokiej gęstości ( cholesterol HDL). Głównym założeniem diety TLC jest spożywanie produktów naturalnych, nieprzetworzonych, a także ograniczenie utwardzanych tłuszczów roślinnych i nasyconych kwasów tłuszczowych pochodzenia zwierzęcego. Podstawę diety powinny stanowić świeże warzywa, owoce, produkty pełnoziarniste. Te grupy produktów dostarczają znacznych ilości błonnika pokarmowego, węglowodanów złożonych oraz związków biologicznie czynnych.
Dieta TLC uznawana jest za jedną z najzdrowszych na świecie. Według jej założeń w codziennym jadłospisie powinna znaleźć się ściśle określona ilość podstawowych składników odżywczych. Najważniejsze zasady tego modelu odżywiania to:
Tłuszcze powinny stanowić 25-30% zapotrzebowanie kalorycznego, z czego:
Nasycone kwasy tłuszczowe - mniej niż 7% dziennego zapotrzebowania kalorycznego
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe – nie więcej niż 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego
Jednonienasycone kwasy tłuszczowe – do 20% dziennego zapotrzebowania kalorycznego
Ograniczeniu powinna podlegać ilość cholesterolu – do 200 mg na dobę
Węglowodany powinny stanowić 50-60% dziennego zapotrzebowania kalorycznego
Spożycie błonnika rozpuszczalnego powinno wynosić minimum 5-10 g na dobę
Białko powinno stanowić 15% dziennego zapotrzebowania kalorycznego
Ograniczeniu powinien podlegać sód – nie więcej niż 2300 mg na dobę
Kaloryczność diety powinna być dostosowana indywidualnie – w celu redukcji masy ciała należy zastosować odpowiedni deficyt kaloryczny
Ważnym elementem diety powinny być stanole i sterole roślinne, których cennym źródłem są oleje roślinne np. olej z kiełków pszenicy, kukurydziany, rzepakowy, słonecznikowy, sojowy oraz orzechy i nasiona
Wskazane jest rzucenie palenia, rezygnacja ze spożywania alkoholu oraz regularne uprawianie aktywności fizycznej
Bardzo ważnym elementem diety TLC jest ograniczenie podaży tłuszczów trans, których źródłem są twarde margaryny, słodycze, wyroby cukiernicze, żywność typu fast-food oraz instant. Zalecane w codzienny jadłospisie stanole oraz sterole roślinne budową chemiczną przypominają cholesterol, dzięki czemu ograniczają jego wchłanianie z przewodu pokarmowego. Dawka terapeutyczna fitosteroli wynosi około 2 g dziennie. Ważnym elementem diety powinny być również tłuste ryby morskie, takie jak łosoś, szprotki czy makrela. Są one cennym źródłem kwasów tłuszczowych z rodziny omega – 3, które wpływają korzystnie na pracę układu krążenia oraz obniżają poziom trójglicerydów. Błonnik pokarmowy rozpuszczalny w wodzie tworzy w przewodzie pokarmowy swoisty żel, dzięki czemu ogranicza wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego oraz sprzyja obniżeniu poziomu cholesterolu frakcji LDL i trójglicerydów. Jego najlepszym źródłem są jabłka, truskawki, otręby owsiane, płatki owsiane, cytrusy, nasiona roślin strączkowych, siemię lniane, orzechy.
Wytyczne diety TLC określają ilości konkretnych grup produktów, które powinny być spożywane w ciągu dnia. Osoba wdrażające ten schemat odżywiania powinna zjadać:
Minimum 6 porcji produktów zbożowych dziennie (pieczywo pełnoziarniste, makarony, kasze, ryż, płatki zbożowe)
3-5 porcji warzyw, w tym nasion roślin strączkowych
2-4 porcji owoców
2-3 porcje niskotłuszczowego nabiału
Około 150 g chudego mięsa lub ryb
Maksymalnie 2 żółtka tygodniowo (białka można spożywać bez ograniczeń)
Świeże oraz suszone zioła (można nimi zastąpić sól)
Tłuszcze pochodzenia roślinnego – oleje roślinne, nasiona, pestki, orzechy, awokado (nie więcej niż 35% zapotrzebowania kalorycznego)
Do najlepszych metod przygotowywania posiłków w diecie TLC zalicza się gotowanie w wodzie, gotowanie na parze, duszenie bez dodatku tłuszczu, pieczenie w rękawie lub folii oraz grillowanie. Cenne dla układu krążenia oleje roślinne należy dodawać do potraw na surowo.
Dieta TLC może być bardzo pomocna w wyrównaniu zaburzeń gospodarki lipidowej organizmu. Ponadto, przy zastosowaniu odpowiedniego deficytu kalorycznego, prowadzi do redukcji masy ciała, co często jest niezbędnym elementem terapii osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego. Jej przewagą jest również fakt, iż skupia się nie tylko na aspekcie żywieniowym. Połączenie odpowiednio dobranej diety z aktywnością fizyczną oraz rezygnacją z nałogów z pewnością sprzyja zachowaniu lub przywróceniu dobrej kondycji układu krążenia, a co za tym idzie całego organizmu.