Witamina A
Informacje podstawowe
Witamina A jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach. Występuje w aktywnych biologicznie postaciach opisywanych jako retinol, retinal oraz kwas retinowy. W organizmie może powstawać w wyniku przekształcenia nieaktywnego β-karotenu, nazywanego także prowitaminą A, do aktywnej witaminy A. Retinol i pochodne magazynowane są w wątrobie oraz tkance tłuszczowej.
Rola w organizmie
Witamina A
- wykazuje silne działanie antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne
- ogrywa bardzo ważna rolę w procesie widzenia
- utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci
- zapewnia prawidłowy wzrost kości i zębów
- bierze udział w procesach podziału i różnicowania komórek, w tym także komórek rozrodczych;
- wpływa na hamowanie namnażania nieprawidłowych komórek
- pełni funkcję ochronną przy uszkodzeniach materiału genetycznego (DNA), co wykorzystywane jest w profilaktyce oraz hamowaniu rozwoju nowotworów piersi, płuc, jelita grubego, prostaty.
- odpowiada za prawidłowe działanie i strukturę komórek tkanki nabłonkowej
- wpływa na odpowiedź immunologiczną organizmu.
Nadmiar
Nadmiar witaminy A - objawy
- bóle głowy
- nadmierna pobudliwość
- drażliwość
- zaburzenia jelitowe
- zaburzenia czynności wątroby
- zmiany w budowie kości
- działanie teratogenne na płód (uwaga! kobiety w ciąży)
- sucha, łuszcząca się skóra (świąd)
- pękanie ust
- wypadanie włosów, łysienie plackowate
- brak apetytu.
Niedobór
Niedobór witaminy A - objawy
- pogorszenie wzroku
- ślepota zmierzchowa (tzw. "kurza ślepota")
- zahamowanie wzrostu u dzieci
- podatność na wysychanie spojówek
- problemy ze skórą: suchość skóry
- kruche, łamliwe, wolno rosnące paznokcie i włosy
- utrudnione gojenie się ran
- brak apetytu.
Informacje dodatkowe
Źródła witaminy A stanowią:
- mleko i jego przetwory
- masło, wzbogacane o witaminę A margaryny
- żółtko jaja
- wątróbka
- oleje
- warzywa: marchew, dynia, papryka, pomidory, natka pietruszki, brokuły, szpinak
- owoce: śliwki, pomarańcze, brzoskwinie, wiśnie.
Zwróć uwagę
Zawartość witaminy A w produktach żywnościowych czy suplementach opisywana jest w bardzo różnych jednostkach.
Wzrost zapotrzebowania na witaminę A ma miejsce:
- u osób z chorobami układu pokarmowego
- podczas infekcji
- w wyniku długotrwałego stresu
- u osób z dietą niskotłuszczową (bardzo mała ilość tłuszczu w diecie, 5-10g/d).
Pamiętaj
Najbardziej bogate w witaminę A warzywa mają kolor żółty, pomarańczowy, czerwony lub są ciemnozielone.
Podsumowanie
Zalecane dzienne spożycie witaminy A wynosi dla dziewczynek od 13 r.ż. i kobiet 700 µg równoważnika retinolu na dobę, a w przypadku chłopców od 13 r.ż. i mężczyzn odpowiada 900 µg równoważnika retinolu na dobę.
