Sód

Informacje podstawowe

Sód stanowi najważniejszy jon w płynach zewnątrzkomórkowych organizmu. Zmiany jego stężenia w dużej mierze przyczyniają się do zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej. Jego wydalanie odbywa się poprzez mocz, kał oraz pot. W kanalikach nerkowych dochodzi do wchłaniania zwrotnego sodu. Hormon kory nadnerczy – aldosteron jest odpowiedzialny za regulację tego procesu. 

Rola w organizmie

  • Regulacja ciśnienia osmotycznego w płynach ustrojowych
  • Utrzymanie równowagi kwasowo – zasadowej ustroju
  • Zapobieganie nadmiernej utracie wody z organizmu
  • Utrzymanie prawidłowych funkcji mięśni oraz nerwów
  • Regulacja transportu składników pokarmowych takich jak: witaminy, aminokwasy, węglowodany
  • Jon Na+ wchodzi w skład enzymu aktywującego ATP, głównego przenośnika energii w komórce

Nadmiar

Nadmiar sodu w organizmie występuje, gdy jego stężenie jest wyższe niż 145 mmol/l

  • Może skutkować pojawieniem się nadciśnienia tętniczego krwi
  • Jest uznany za czynnik ryzyka nowotworu żołądka oraz udaru mózgu

Nadmiar sodu w organizmie może być spowodowany zbyt wysokim spożyciem soli kuchennej w postaci dodanej do potraw lub obecnej w pokarmach. Do hiponatremii prowadzić mogą również nadmierna utrata wody w wyniku pocienia się, wymiotów, biegunek, moczówki prostej oraz nadczynność kory nadnerczy  i przewlekłe kłębuszkowe zapalenie nerek. 

Niedobór

Niedobór sodu w organizmie występuje, gdy jego stężenie wynosi mniej niż 135 mmol/l

Do objawów hiponatremii zalicza się:

  • Bóle głowy
  • Nudności
  • Brak łaknienia
  • Zaburzenia orientacji

Jeżeli niedoborom sodu towarzyszy niedobór wody dochodzi do odwodnienia!

Duża podaż wody bez podaży elektrolitów w tym sodu prowadzi do tzw. zatrucia wodnego!

Niedobór sodu może wystąpić w efekcie silnego pocenia się, wymiotów, biegunki, niedoczynności kory nadnerczy, stanów obrzękowych, chorób nerek oraz podczas stosowania leków moczopędnych. 

Informacje dodatkowe

Źródła sodu:

  • Sól kuchenna
  • Produkty przetworzone
  • Wędliny
  •  Peklowane mięsa
  • Konserwy
  • Sery podpuszczkowe
  • Śledzie

Zalecenia

  • Indywidulane zapotrzebowanie na sód określa się względem wieku, aktywności fizycznej oraz temperatury otoczenia
  • Poziom wystarczającego spożycia sodu dla osób dorosłych określono na poziomie 1500 mg/d
  • Dobowe spożycie soli kuchennej dla osoby dorosłej nie powinno być wyższe niż 5-6 g!