Małe, a bardzo groźne - KLESZCZE

Informacje podstawowe

Kleszcze są pasożytami zewnętrznymi, które żywią się krwią licznych gatunków ssaków, ptaków i gadów. Podczas żerowania mogą wprowadzić do organizmu gospodarza czynniki chorobotwórcze takie jak bakterie, wirusy czy pierwotniaki. Sezon kleszczowy rozpoczyna się wiosną. Obserwuje się wtedy największy wysyp i aktywność tych pasożytów. W okresie wakacyjnym są one mniej aktywne natomiast jesienią zagrożenie ponownie wzrasta. Kleszcze można spotkać praktycznie we wszystkich rodzajach środowisk od bardzo wilgotnych terenów tropikalnych po pustynie i stepy. W Polsce najczęściej bytują w lasach liściastych i mieszanych, na polach uprawnych, łąkach i pastwiskach. Nierzadko pojawiają się w parkach, ptasich gniazdach, dziuplach, a także w pobliżu siedlisk ludzkich np. na strychach czy piwnicach.
 

MAŁE, A BARDZO GROŹNE

Kleszcze są nosicielami wielu chorób. Najbardziej powszechną i najniebezpieczniejszą z nich jest borelioza. Choroba ta, zwana również chorobą z Lyme wywoływana jest przez krętka Borrelia burgdorferi (bakterię przenoszoną przez kleszcze). Do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu zakażonego bakterią kleszcza ze skórą człowieka. Bakteria dostaje się do organizmu wraz ze śliną bądź wymiocinami pasożyta. Z reguły zakażenie następuje w okresie od 24 do 48 godzin od momentu ukąszenia. Z tego względu bardzo istotne jest szybkie i prawidłowe usunięcie kleszcza ze skóry.

BORELIOZA (Choroba z Lyme)

Borelioza jest przewlekłą chorobą układową. Przebiega z charakterystycznymi trzema stadiami:
•    faza pierwsza (wczesna zlokalizowana) – trwa od 3 do 40 dni od ukąszenia
•    faza druga (wczesna rozsiana) – rozwija się po kilku tygodniach od zakażenia
•    faza trzecia (późna, przewlekła) – rozwija się od roku do kilku lat od zakażenia

Cechą charakterystyczną fazy pierwszej jest występowanie tzw. rumienia wędrującego – zmiany skórnej zlokalizowanej na kończynach i tułowiu u dorosłych lub na głowie i szyi u dzieci. Początkowo ma postać czerwonej grudki lub plamki powiększającej się obwodowo aż do powstania wokół niej pierścienia o średnicy 1-2 cm. Tworzeniu się rumienia towarzyszyć może świąd, pieczenie, objawy grypobodobne, zaburzenia czucia i kołatanie serca.

Faza druga objawia się rumieniem wędrującym mnogim, wczesną neuroboreliozą, zapaleniem stawów, zapaleniem mięśnia sercowego.

W fazie trzeciej obserwuje się przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn, destrukcyjne zmiany zapalne stawów, przewlekłe zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych. W zależności od umiejscowienia się krętka Borrelia burgdorferi borelioza może przybierać postać stawową, kardiologiczną bądź neurologiczną. Bardzo często u chorych na boreliozę występuję zjawisko tzw. koinfekcji, czyli pojawienie się również innych chorób odkleszczowych, do których zalicza się: kleszczowe zapalenie mózgu, tularemię, gorączkę Q, babeszjozę, ludzką anaplazmozę granulocytarną, oraz bartonelozę

Leczenie

ANTYBIOTYKOTERAPIA I METODY WSPOMAGAJĄCE

W leczeniu boreliozy praktykuje się długotrwałą antybiotykoterapię. Do najskuteczniejszych w każdej fazie choroby antybiotyków zalicza się tetracykliny, cefalosporyny, penicyliny i metronidazol. Jednak przewlekłe stosowanie antybiotyków niesie za sobą liczne powikłania takie jak zakażenia grzybicze, które niekiedy mogą zagrażać życiu. Z tego względu bardzo istotne jest stosowanie diety przeciwgrzybiczej w trakcie terapii. Dieta taka powinna być uboga w węglowodany, owoce, soki, skrobię oraz wszelakie produkty słodkie i drożdżowe. Bogata natomiast w jogurty naturalne i dużą ilość preparatów probiotycznych. Należy pamiętać również o odpowiedniej suplementacji witaminami C, A, E, B12.

Z ZIOŁOWEJ APTECZKI

W ostatnich latach dużo mówi się o fitoterapii boreliozy czyli leczeniem za pomocą ziół. Dowiedziono, iż połączenie farmakoterapii z fitoterapią daje zaskakująco dobre efekty.
Wyciąg z borowiny posiada właściwości immunostymulujące. Podawany jest podskórnie lub domięśniowo. Równocześnie może być stosowany w postaci okładów na okolice karku i odcinek krzyżowy.
Ekstrakt z rdestu japońskiego działa silnie immunostymulująco, minimalizuje skutki kontaktów z kleszczami
Ekstrakt z oregano działa silnie immunostymulująco, stanowi bogate źródło flawonoidów dzięki czemu chroni komórki przed wolnymi rodnikami.
Olej z czarnuszki działa neuroprotekcynie i ochronnie na stawy, przeciwalergicznie
i zabójczo na bakterie tlenowe i drożdżaki. Może być stosowany doustnie oraz zewnętrznie do smarowania ciała.
Nalewka lub intrakt z piołunu działa przeciwbakteryjnie na Borrelia burgdorferi, swobodnie przenika do układu nerwowego.
Nalewka lub intrakt z jeżówki działa immunostymulująco, przeciwzapalnie i wzmacniająco.
Szczeć pospolita w postaci intraktu, nalewki bądź odwaru działa bakteriostatycznie, hepatoprotekcyjnie, przeciwzapalnie i immunostymulująco

Profilaktyka

Kleszcze należą do groźnych pasożytów jednak można się przed nimi bronić:

• podczas leśnych wędrówek należy nosić odzież zakrywającą jak najwięcej części ciała
• nie siadać bezpośrednio na trawie
• stosować środki odstraszające kleszcze zgodnie z instrukcją producenta
• uważnie sprawdzać swoje ciało ( pachwiny, zgięcia łokci, zgięcia kolan, skóra za uszami) po powrocie z terenów wzmożonego występowania kleszczy
• gotować mleko pochodzące od krów, owiec i kóz.

Pamiętaj

NIE PANIKUJ, DZIAŁAJ METODYCZNIE

W przypadku zauważenia kleszcza na swoim ciele należy go niezwłocznie usunąć chwytając za główkę tuż przy skórze i wyciągając prosto bez okręcania. Miejsce ukłucia należy zdezynfekować. Bezwzględnie przeciwwskazane jest smarowanie kleszcza tłuszczem lub spirytusem gdyż najczęściej prowadzi to do przyspieszenia potencjalnego zakażenia (kleszcz wymiotuje wyssaną krwią z powrotem do miejsca wkłucia).
W przypadku, kiedy nie udało się usunąć całości pasożyta i/lub pojawienia się zaczerwienienia w okolicy ukłucia oraz innych niepokojących objawów należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza.