Choroba Hashimoto jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych, przewlekłych chorób autoimmunologicznych prowadzącą do zapalenia tarczycy. Po raz pierwszy została opisana w 1912 roku, kiedy to określono ją, jako przypadek wola limfocytarnego, w którym dochodzi do intensywnego nacieku limfocytów z tworzeniem grudek chłonnych w miąższu tarczycy. Choroba Hashimoto jest najczęstszą, niejatrogenną przyczyną niedoczynności tarczycy we wszystkich grupach wiekowych. Kobiety chorują znacznie częściej niż mężczyźni. Największą zachorowalność obserwuje się wśród osób pomiędzy 35 a 50 rokiem życia. Choroba przez wiele lat może przebiegać w sposób bezobjawowy. W przebiegu choroby obserwuje się:
Miąższ nabłonkowy tarczycy ulega stopniowemu zastąpieniu przez rozrastające się i naciekające komórki układu odpornościowego. Gruczoł tarczowy u większości chorych ulega sukcesywnemu powiększeniu. Powstające wole może przybierać strukturę miękką lub odznaczać się większą spoistością. Niekiedy w jego obrębie występują również zmiany ogniskowe w postaci pojedynczych guzków.
Kluczową rolę w rozwoju niedoczynności tarczycy wśród chorych z Hashimoto odgrywają przeciwciała przeciwtarczycowe anty-TPO. Wykazują one działanie cytotoksyczne oraz hamują aktywność peroksydazy tarczycowej (TPO). TPO bierze udział w przemianach jodu w gruczole tarczowym, a co za tym idzie w syntezie hormonów tarczycy. Znaczna większość pacjentów z chorobą Hashimoto ma podwyższone stężenie przeciwciał anty-TPO we krwi. Należy jednak pamiętać, że stężenie anty-TPO nie jest powiązane ze stanem czynnościowym tarczycy, ma jednak wpływ na stopień jego uszkodzenia. Warto podkreślić, iż wartość anty-TPO w pierwszym trymestrze ciąży wiąże się ze zwiększoną częstością występowania powikłań niedoczynności tarczycy zarówno u matek, jak i u dzieci. Obserwuje się szczególny wzrost ryzyka wystąpienia przemijającej wrodzonej niedoczynności tarczycy, obniżenia współczynnika inteligencji oraz zaburzeń rozwoju ruchowego dzieci. Do powikłań występujących wśród kobiet zaliczyć można samoistne poronienia, zagrożenie depresją.
Symptomy choroby Hashimoto mogą pokrywać się z objawami niedoczynności tarczycy. Należą do nich:
Przyczyny rozwoju choroby Hashimoto nie są znane. Za czynniki przyczyniające się do pojawienia się choroby uważa się:
Rozpoznanie choroby Hashimoto opiera się na:
Choroba Hashimoto może/jest: