Gluten jest białkiem, które występuje w niektórych gatunkach zbóż takich jak: pszenica, owies, jęczmień, żyto. Nietolerancja glutenu nazywana również celiakią (chorobą trzewną) jest uwarunkowana genetycznie (dziedziczenie autosomalne dominujące). Za przyczynę rozwoju nietolerancji uznaje się frakcję glutenu rozpuszczalną w alkoholu – gliadynę.
Przez wiele lat choroba może mieć przebieg bardzo łagodny, a objawy mogą pojawiać się stopniowo. Ma to związek z uszkadzaniem i zanikiem kosmków jelitowych. Do charakterystycznych objawów należy biegunka i zaburzenia pracy przewodu pokarmowego (wzdęcia, gazy), których nie leczenie jest konsekwencją zwolnienia rozwoju oraz wyniszczenia organizmu (chudnięcie, niedokrwistość). Postępowanie lecznicze polega na stosowaniu specjalnej diety eliminacyjnej – diety bezglutenowej. W diecie bezglutenowej wyklucza się mąkę oraz przetwory z mąki żytniej, pszennej, owsianej i jęczmiennej, a wykorzystuje się mąkę kukurydzianą, produkty sojowe, z ryżu, ziemniaków oraz skrobi innych zbóż.
Na rozwój choroby wpływ mają czynniki genetyczne, immunologiczne oraz środowiskowe.
W obrazie klinicznym choroby trzewnej można obserwować pozajelitowe objawy ze strony różnych narządów oraz układów. Dotyczą one:
Rozpoznania choroby trzewnej dokonuje się na podstawie oceny:
U osób cierpiących na chorobę trzewną występują najczęściej niedobory
Konieczna jest suplementacja w celu zmniejszenia niedoborów. Szczególnie należy zwrócić uwagę na dzieci w wieku rozwojowym, gdyż niedobór witaminy D oraz wapnia może prowadzić u nich do zaburzeń wzrostu i zmian w gospodarce kostnej.
Leczenie choroby trzewnej związane jest ściśle z odpowiednim postępowaniem dietetycznym.
Dieta bezglutenowa zmniejsza częstotliwość oraz nasilenie objawów klinicznych. Często poprawa samopoczucia powoduje rezygnację z diety, co jest ogromnym błędem. Nawet jednorazowa ekspozycja na gluten może spowodować nawrót objawów!
Nawet najmniejsze zanieczyszczenie żywności glutenem może powodować poważne problemy zdrowotne, dlatego produkty żywnościowe bezglutenowe powinny być produkowane w specjalnych warunkach (odrębne linie produkcyjne).
Jeżeli nie można jednoznacznie rozstrzygnąć czy produkt zawiera gluten czy nie, NIE NALEŻY GO spożywać.
Zawsze produkty z właściwym oznaczeniem.
Portal Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej
www.celiakia.pl