Białka z pożywienia mają wpływ na prawidłowy rozwój i funkcjonowanie całego organizmu. Z pożywieniem dostarczane są aminokwasy, które są niezbędne do produkcji białek ustrojowych. Aminokwasy dzielą się na aminokwasy egzogenne i endogenne.
Aminokwasy endogenne to aminokwasy, które mogą być wytwarzane w organizmie człowieka, pod warunkiem, że zostaną dostarczone odpowiednie substraty z przemian węglowodanów oraz tłuszczów do ich syntezy. Należą do nich: kwas asparaginowy, asparagina, alanina, glutamina, kwas glutaminowy, arginina, cysteina, seryna, glicyna, prolina i tyrozyna.
Aminokwasy egzogenne są to aminokwasy, które nie mogą wytwarzane w organizmie człowieka, muszą być dostarczane do organizmu z pożywieniem. Należą do nich: histydyna, metionina, leucyna, izoleucyna, lizyna, treonina, tryptofan, fenyloalanina, walina.
Białka o wysokiej wartości odżywczej
Białka o wysokiej wartości odżywczej nazywane są także białkami pełnowartościowymi, pełnią bardzo ważną rolę w organizmie, ponieważ dostarczają odpowiednią ilość (proporcję) wszystkich niezbędnych aminokwasów. Białkami o wysokiej wartości odżywczej są białka pochodzenia zwierzęcego obecne w takich produktach spożywczych, jak mleko i jego przetwory, jaja, mięso, ryby.
Białka o niskiej wartości odżywczej
Białka o niskiej wartości odżywczej nazywane są także białkami niepełnowartościowymi ponieważ nie zawierają one wszystkich niezbędnych aminokwasów lub zawartość niektórych aminokwasów jest bardzo niska. Wśród białek roślinnych najwyższą wartością odżywczą charakteryzują się białka nasion roślin strączkowych; wykazują one także korzystne działanie hipotensyjne i obniżające poziom cholesterolu we krwi.
Nadmiar białka w diecie wynika z nadmiernego spożycia żywności bogatej w białko (więcej niż organizm potrzebuje).
Konsekwencje obejmują:
Niedobory białkowe w diecie wynikają z niedostatecznego spożycia żywności bogatej w białko.
Konsekwencje obejmują:
W przypadku ludzi dorosłych dostarczanie białka z pożywieniem ma na celu uzupełnianie bilansu białkowego oraz odpowiednią podaż aminokwasów. Zapotrzebowanie na aminokwasy i białko zależne jest od wieku oraz stanu fizjologicznego organizmu, a także od współistniejących chorób. wysokie zapotrzebowanie na aminokwasy dotyczy młodych intensywnie rozwijających się osób (dzieci), kobiet w ciąży i karmiących, osób z chorobą nowotworową.
Białko powinno pochodzić z różnych źródeł - zarówno roślinne, jak i zwierzęce!