Alergia, nazywana również uczuleniem czy nadwrażliwością, jest reakcją organizmu na alergen (bodziec). Reakcja ta jest reakcją nieprawidłową różniącą się od normalnej reakcji organizmu na dany bodziec. Dochodzi do niej, gdy organizm uczulił się na dany czynnik i go nie toleruje, a to uruchamia reakcję ze strony układu immunologicznego organizmu i prowadzi do występowania różnych objawów klinicznych.
Rodzaje alergii:
Alergia pokarmowa
Alergia pokarmowa jest reakcją organizmu pojawiającą się po spożyciu pokarmów lub zawartych w nich dodatków do żywności. Objawy kliniczne wynikają z nieprawidłowych mechanizmów układu odpornościowego organizmu, który w kontakcie z alergenem wytwarza swoiste przeciwciała.
Nietolerancja pokarmowa
Nietolerancja pokarmowa jest reakcją organizmu pojawiającą się po spożyciu pokarmów, jednak nie ma podłoża immunologicznego. Objawy kliniczne wynikają z zaburzonych procesów enzymatycznych zachodzących w jelicie cienkim.
Najczęstsze alergeny pokarmowe to:
Reakcja alergiczna może mieć charakter wczesny lub późny. Aby doszło do powstania odczynu alergicznego, musi dojść do reakcji alergicznej, a ta powstaje po przynajmniej dwukrotnym kontakcie z alergenem. Przy pierwszym kontakcie dochodzi do uczulenia organizmu. Wytwarzają się swoiste przeciwciała (immunoglobuliny), uruchomione zostają złożone mechanizmy na poziomie komórkowym. Reakcja alergiczna ujawni się dopiero przy następnym kontakcie z alergenem.
Reakcja alergiczna o charakterze wczesnym
Odpowiedź wczesna (natychmiastowa – typ I alergii) ma miejsce w ciągu kilku – kilkunastu minut po kontakcie z alergenem. Za ten typ alergii odpowiadają przeciwciała IgE , ale także uczestniczą w niej komórki tuczne i bazofile. W wyniku reakcji alergicznej tworzą się kompleksy IgE – antygen z komórkami tucznymi oraz bazofilami. Dochodzi do uwolnienia mediatorów przyczyniających się do wystąpienia reakcji alergicznej (histamina, leukotrieny). Pojawiają się reakcje alergiczne z ostrym przebiegiem:
Objawy mijają po około 1 -3 godzin. Przy narażeniu na duże dawki alergenu może mieć miejsce także druga faza reakcji alergicznej wczesnej. Objawy pojawiają się po 6-8 godzinach i utrzymują się przez 12-24 godziny. Mogą pojawić się zmiany o charakterze obrzęku na skórze, w błonie śluzowej nosa lub oskrzeli.
Reakcja alergiczna o charakterze późnym
Reakcja alergiczna późna (komórkowa) jest reakcją IgE-niezależną, a zależną od limfocytów T. W jej wyniku dochodzi do wydzielania licznych mediatorów (cytokin, enzymów, komórek), które prowadzą do zmian zapalnych w obrębie przewodu pokarmowego (m. in.: zapalenie jelita grubego, zapalenie odbytnicy, zapalenie jelit).
Objawy pojawiają się po kilku godzinach od spożycia pokarmu, a ich maksymalne nasilenie może mieć miejsce nawet po dobie lub dwóch od kontaktu z alergenem i często nie jest kojarzona z czynnikami żywieniowymi.
Objawy alergii pokarmowej mogą być bardzo różne i mogą dotyczyć reakcji ze strony:
Diagnostyka alergii pokarmowej jest trudna, ponieważ jest to reakcja bardzo złożona. Brakuje prostych testów diagnostycznych. Podstawę diagnozowania stanowi wywiad o przebiegu choroby oraz wywiad żywieniowy.
Stosuje się także metody diagnostyczne takie jak:
Alergie pokarmowe sprzyjają występowaniu