Alergie pokarmowe stanowią narastający problem współczesnych społeczeństw. Dane epidemiologiczne wskazują, iż cierpi na nie od 0,5% do 3% populacji ogólnej. Termin „alergia” wywodzi się greckich słów „allos” - zmieniony oraz „ergon” - reakcja. Jest to nadmierna, niewspółmierna do bodźca reakcja układu odpornościowego na alergen, na który uczulony jest organizm. Może być określana również mianem nadwrażliwości oraz uczulenia. Alergia pokarmowa to nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego na specyficzny związek, skutkująca występowaniem powtarzalnych i odtwarzalnych objawów, które pojawiają się po spożyciu pokarmu zawierającego alergen. Alergie pokarmowe można podzielić na toksyczne i nietoksyczne.
Alergie pokarmowe toksyczne – objawy kliniczne pojawiające się po spożyciu alergenu można przewidzieć, a ich nasilenie jest proporcjonalne do ilości przyjętego pokarmu.
Alergie pokarmowego nietoksyczne można podzielić na:
Reakcja alergiczna rozwija się, po co najmniej dwukrotnym kontakcie z alergenem. Podczas pierwszego kontaktu dochodzi do uczulenia organizmu – powstają swoiste przeciwciała i/lub uczulone limfocyty. Objawy alergii pojawią się dopiero po kolejnym zetknięciu z alergenem. Wśród odpowiedzi na pojawiający się alergen można wyróżnić reakcje:
Wszystkie substancje, które w wyniku kontaktu z organizmem wywołują objawy uczuleniowe nazywane są alergenami. Do produktów pochodzenia roślinnego, które najczęściej wywołują reakcję alergiczną zalicza się: ziarna zbóż, jabłka, owoce cytrusowe, orzechy, śliwki, musztardę, poziomki, rośliny strączkowe, kakao, ziemniaki, pomidory, paprykę, pieprz, tytoń, marchew, pietruszkę, seler oraz niektóre przyprawy.
Do grupy produktów zwierzęcych najbardziej alergennych zalicza się: mięso wieprzowe i wołowe, mleko krowie i kozie, ryby, skorupiaki, mięczaki, jaka, mięso kur, gęsi, kaczek i indyków.
Uczulać mogą również zapachy, środki konserwujące, barwniki dodawane do żywności, środki bakteriobójcze oraz owadobójcze obecne na owocach oraz warzywach.
Objawy alergii pokarmowej mogą występować w obrębie jednego narządu lub dotyczyć kilku narządów jednocześnie. Alergia pokarmowa może być przyczyną:
Wszystkie substancje, które w wyniku kontaktu z organizmem wywołują objawy uczuleniowe nazywane są alergenami. Na rozwój alergii wpływają zarówno czynniki genetyczne jak i środowiskowe. Do czynników środowiskowych zalicza się m.in.:
Diagnostyka alergii pokarmowych jest procesem trudnym. Podstawowym narzędziem diagnostycznym powinien być prawidłowo zebrany wywiad chorobowy oraz żywieniowy. W diagnostyce stosuje się również:
Leczenie chorób alergicznych opiera się na eliminacji alergenów, odczulaniu oraz leczeniu objawowym. W przypadku alergii pokarmowej leczenie ma na celu: